Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK

Vademecum Górskie COTG PTTK

>> Regulamin << >> Jak zostać współautorem Vademecum <<

Treść hasła:

lub wybierz interesujacą cię literę

Cisna wieś:

CISNA wieś

Bieszczady

Południowo-wschodnie obrzeże Polski to Bieszczady. W górach tych przebiega granica między Polską, Słowacją a Ukrainą. Są one częścią łuku Karpat i należą do tzw. alpidów, a więc stosunkowo młodych łańcuchów górskich. Karpaty dzielą się na Zachodnie, Wschodnie i Południowe. Granica między Karpatami Zachodnimi i Wschodnimi w Polsce przebiega na terenie Polski od Przełęczy Łupkowskiej, dolinami rzek Osława i Osławica. Bieszczady ciągną się od Przełęczy Łupkowskiej po Przełęcz Wyszkowską i Dolinę Świcy i dzielą się na Zachodnie (najwyższy szczyt Tarnica 1346 m) rozciągające się po Przełęcz Użocką, znajdujące się na terenie dzisiejszej Rzeczpospolitej, Środkowe, od Przełęczy Użockiej po do Tucholskiej (Pikuj 1405 m) i Wschodnie (Czorna Repa 1288 m). Te dwie ostatnie grupy są całkowicie położone na terenie dzisiejszej Ukrainy. Bieszczady kojarzą się przeciętnemu turyście z połoninami, ale te są w Polsce tylko jednym z bieszczadzkich pasm górskich. Interesująca nas Cisna leży na obrzeżu tzw. pasma granicznego, Wysokiego Działu i pasma Łopiennika i Durnej. Tak usytuowana stanowi doskonały punkt wyjściowy w wymienione pasma górskie.

Cisna

Czyasna 1552, Cziszna 1576, Cziesna 1589, Cisnej 1653, Cisna 1745, 1785. Nazwa wywodzona od. pol. Ciasny, może również pochodzić od staropolskiego ciosno oznaczającego dawny znak graniczny zaciosywany na drzewach. Tu właśnie, między Honem a Rożkami, Solinka przecina szerokością kilkunastu metrów wał górski Bieszczadów. Kiedyś był to niezwykle ważny element obronny ziemi sanockiej. Miejscowość powstała przed 1543 rokiem, założona na prawie wołoskim W końcu XVI wieku stała się własnością rodziny Balów, później przechodziła przez różne ręce, w tym Bełżeckich i Lubomirskich, aby w 1790 roku stać się własnością Jacka Fredry – znakomitego gospodarza, który zagospodarował Cisnę i okolice, tworząc tu zalążki przemysłu. Na początku XIX wieku Cisnę odwiedzał Aleksander Fredro – syn Jacka. Rozwój przemysłu zakończył się w 1864 roku, kiedy to zamknięto miśnieńską hutę szkła – miejscowość przeszła w ręce niejakich Flemmingów.

Pod koniec XIX wieku w okolice Cisnej doprowadzona została linia kolei wąskotorowej – zorganizowano tam miejsce dla przeładunku drewna, które do dziś nosi nazwę Majdan. W 1910 roku parafia greckokatolicka (łącznie z Dołżycą, Habkowcami i Liszną) liczyła 1146 wiernych. W 1914 roku ukończono budowę kościoła filialnego pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa. W czasie I wojny światowej podczas walk w Karpatach Cisna trzy razy znalazła się na linii frontu. Pamiątką po tym okresie jest cmentarz wojenny na zachodnim kraju wsi. W okresie międzywojennym Cisna była największą w powiecie leskim gminą. Liczyła ok. 6500 mieszkańców, wśród których po 1/3 było Polaków, Rusinów (Ukraińców) i Żydów. Po przejściu frontu Cisna stała się miejscem walk między Milicją Obywatelską, Wojskami Ochrony Pogranicza a Ukraińską Powstańczą Armią. 24 lipca 1945 roku wysadzony został w powietrze posterunek milicji i zginęło 6 milicjantów. 11 stycznia 1946 roku milicjanci obronili się w drewniano-ziemnych umocnieniach na wzgórzu Betlejemska przed atakiem sotni UPA „Bira”, po czym wycofali się do Baligrodu. Po akcji „Wisła” w Cisnej zostało ok. 30 polskich rodzin. Nie uniknęła też wojennego losu ludność żydowska, z której nie tylko że nikt nie dotrwał do wyzwolenia, lecz nawet nagrobki z cmentarza (macewy) zostały użyte przez hitlerowców do budowy drogi nad Habkowcami.

opr. Jerzy Kapłon

COTG PTTK i autorzy vademecum wyrażają zgodę na wszelkie powielanie zasobów Vademecum pod warunkiem przytoczenia źródła i autora.

Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK
31-010 Kraków,
ul. Jagiellońska 6
tel.: 12 422 28 40
e-mail: poczta@cotg.pttk.pl

Katalog Centralnej Biblioteki Górskiej PTTK