Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK

Vademecum Górskie COTG PTTK

>> Regulamin << >> Jak zostać współautorem Vademecum <<

Treść hasła:

lub wybierz interesujacą cię literę

Muflonem pod schronisko:

Schronisko „Pod Muflonem”

Uzdrowisko Duszniki

Położona u podnóża północnych zboczy Gór Orlickich i Gór Bystrzyckich miejscowość Reinerz (późniejsze Duszniki Zdrój) stała się uzdrowiskiem dzięki temu, że w 1769 r. tutejsze wody mineralne uznano za lecznicze. Rozwój dusznickiego uzdrowiska popierał sam Carl Georg Heinrich von Hoym – minister do spraw Śląska w latach 1770–1807, jeden z bardziej zasłużonych dla tego regionu ludzi.

W Reinerz odpoczywali nie tylko Ślązacy, było tu też wielu gości z innych regionów i państw. Jednym najwybitniejszym spośród gości dusznickich w XIX wieku był Feliks Mendelssohn-Bartoldy, twórca popularnego marsza weselnego.

W Dusznikach przebywało też wielu wybitnych Polaków, którzy pozostawili po sobie interesujące opisy i widoki dawnego uzdrowiska. Znakomitym gościem był król Jan Kazimierz, który, podążając po abdykacji do Francji, zatrzymał się 17 sierpnia 1669 r. w zajeździe „Pod Czarnym Niedźwiedziem”. W 1818 r. przebywał na kuracji Józef Elsner, za którego namową przyjechał do Zdroju w dniu 3 sierpnia 1826 r. jego wybitny uczeń, Fryderyk Chopin z matką i siostrami. Pobyt i kurację kompozytora ukoronowały dwa koncerty na cele dobroczynne. Duszniki rozsławili również: pisarz Fryderyk Skarbek, poeta i kaznodzieja Karol Bołoz Antoniewicz, poeta Roman Zmorski, poeta i rysownik Bogusz Zygmunt Stęczyński, Zygmunt Krasiński i Edward Dembowski.

W drugiej połowie XIX stulecia w uzdrowisku Reinerz pewną popularność zdobyły sobie zabiegi kuracyjne z wykorzystaniem mleka – krowiego, koziego i owczego. Chociaż po dziesięcioleciach kuracji mlecznej zaniechano, w spadku po tamtym okresie został budynek, który po latach stał się schroniskiem turystycznym.

Bar mleczny

Północna część Gór Bystrzyckich ma charakter zalesionego płaskowyżu, gdzie nie ma łańcucha kopiastych gór. Dopiero ich północne stoki opadają zdecydowanie ku dolinie rzeki Bystrzycy Dusznickiej. Pod wierzchołkiem Ptasiej Góry (745 m), na wysokości około 690 m, w połowie XIX wieku wzniesiona została gospoda hodowlana. Obiekt stanął ok. 1,5 km na północ od śródmieścia Reinerz, ok. 150 metrów wyżej, niż Rynek uzdrowiska. W zagrodzie hodowano bydło mleczne czyli po prostu krowy. Nazwano ją Liebe Stille, jednak kuracjusze już niebawem przekręcili nazwę na nieco dwuznaczną Stille Liebe. Budowla stanęła kilka metrów poniżej Drogi Libuszy – leśnego traktu, trawersującego zbocza Ptasiej Góry. Był to zrębowy budynek o dachu spadzistym, krytym gontem, ze szczytem w smereczki. Posiadał przelotową sień. Z biegiem czasu budynek rozbudowano, zachowując jego górski styl. Na dworze ustawiono ławki i stoły dla gości, gdyż szybko ferma stała się restauracją, czy też – jak byśmy mogli to żartobliwie określić – barem mlecznym.

W owych czasach, gdy nie w modzie były wielodniowe wycieczki górskie z plecakiem, spacer z uzdrowiska do gospody wydawał się być zazwyczaj szczytem możliwości turystycznych dla kuracjusza. Spod budynku rozpościerały się ciekawe widoki na Góry Stołowe, Obniżenie Dusznickie i Wzgórza Lewińskie, będące częścią Pogórza Orlickiego. Kiedy pod koniec XIX wieku okres kuracji mlecznych odszedł w mrok, gospoda pod Ptasią Górą zmieniła profil swojej oferty, stając się zwyczajną gospodą górską. Zwyczajowo właściciel gospody miał przygotowaną pewną ilość łóżek dla gości. Jednak dopiero po pierwszej wojnie światowej (1914–1918) budynek pełnił zasadniczo funkcję schroniska z ok. 20 miejscami noclegowymi. Pod koniec XIX wieku spod budynku zbudowano zimowy tor saneczkowy, którym można było zjechać do miasta.

Polskie początki

Podczas drugiej wojny światowej w budynku wypoczywali ponoć esesmani z obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. Po wojnie Śląsk przyłączono do Polski. Ślązaków, w tym i górali wysiedlono do Niemiec, na ich miejsce sprowadzono polskich przesiedleńców z Zachodniej Ukrainy, Białorusi i Litwy. Reinerz stał się Dusznikami. Zmienił się skład etniczny, zmienił się ustrój, zmienił się rodzaj turystyki na tych ziemiach. Zmianie uległa także funkcja budynku pod wierzchołkiem Ptasiej Kopy.

Należące dotąd do obywateli niemieckich mienie zostało zabrane przez Polaków. Dotyczyło to także pensjonatów i schronisk. Wiadomo, że już w sierpniu 1947 r. czynnych było szereg schronisk turystycznych na Ziemi Kłodzkiej, w tym w rejonie Dusznik Zdroju. Uruchomiła je Kłodzka Spółdzielnia Turystyczna. Ponieważ nadane wówczas polskie nazwy obiektów niewiele dziś mówią, trudno stwierdzić, czy wśród pierwszych było schronisko na Ptasiej Kopie. Wiemy, że po drugiej wojnie światowej schronisko to przejęło przedsiębiorstwo zajmujące się organizacją wczasów – „Orbis”. W 1947 r. utworzono także Międzyoddziałową Komisję Sudecką Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, która również wszczęła starania o przejęcie obiektów turystycznych, m.in. budynku dawnej gospody mlecznej w Dusznikach Zdroju. Po przejęciu obiektu, który miał wtedy ok. 38 miejsc noclegowych, nadano mu nazwę „Pod Muflonem”. Wzięła się ona od głowy zwierzęcia, wiszącej w jadalni schroniska.

Pożar i odbudowa

W październiku 1959 r. wybuchł pożar, który zniszczył schronisko. Przystąpiono do odbudowy i w 1964 r. oddano do użytku nowy obiekt na miejscu spalonego. Nowe schronisko było bardziej pojemne, liczyło ok. 60 miejsc noclegowych. W części restauracyjnej przygotowano miejsca na ok. 100 osób. Obok schroniska zbudowany został wyciąg narciarski długości 280 m, pokonujący 65 m różnicy wysokości. Po latach przestał być eksploatowany. Niezależnie od tego, w latach sześćdziesiątych XX wieku przestał też istnieć tor saneczkowy. Pozostała po nim wyraźna rynna ziemna. Obiekt w różnych latach funkcjonował jako schronisko lub jako dom wycieczkowy PTTK. Urządzono w nim bibliotekę i świetlicę oraz – w czasach PRL – wypożyczalnię sprzętu sportowego. Przy budynku funkcjonowało pole namiotowe. Przewodnik z 1984 r. podaje, że w schronisku był wtedy kolorowy telewizor. Przed schroniskiem rośnie 120-letni jesion Bolko – pomnik przyrody.

Dojazd

Nieco ponad 2 km od schroniska znajduje się stacja kolejowa PKP na linii Kudowa Zdrój – Kłodzko, gdzie zatrzymują się pociągi z Mazowsza i Pomorza. Nieco bliżej, przy skrzyżowaniu ul. Dworcowej i ul. gen. Karola Świerczewskiego, czyli na drodze krajowej nr 8, znajduje się przystanek autobusowy PKS. Stają tam autobusy zarówno dalekobieżne, jak i lokalne, jeżdżące m.in. do Kudowy Zdroju, Zieleńca, Polanicy Zdroju, Kłodzka. Pod samo schronisko da się dojechać samochodem terenowym z napędem na cztery koła.

Schronisko posiada 22 pokoje, wyposażone w umywalki, w których znajduje się 80 łóżek w pokojach 1–10-osobowych. Toalety i natryski znajdują się na korytarzu.

opr. Tomasz Rzeczycki

Wykorzystane źródła:

K. Marcinek, W. Prorok, Duszniki Zdrój, Polanica Zdrój i okolice, Warszawa 1984

Z. Martynowski, K. R. Mazurski, Sudety. Ziemia Kłodzka i Góry Opawskie. Warszawa 1988

T. Rzeczycki, Góry Polski. Katowice 2004

Słownik geografii turystycznej Sudetów, tom 14. Góry Bystrzyckie i Orlickie, red. Marek Staffa, Warszawa – Kraków 1992

„Biuletyn Turystyczny” 1947, nr 28 (z 5. VIII), s. 3

Wykorzystano materiały ze strony internetowej Dusznik Zdroju: http://www.duszniki.zdroj.pl/

Strona internetowa http://muflon.pttk.pl/historia.htm

COTG PTTK i autorzy vademecum wyrażają zgodę na wszelkie powielanie zasobów Vademecum pod warunkiem przytoczenia źródła i autora.

Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK
31-010 Kraków,
ul. Jagiellońska 6
tel.: 12 422 28 40
e-mail: poczta@cotg.pttk.pl

Katalog Centralnej Biblioteki Górskiej PTTK