Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK

Vademecum Górskie COTG PTTK

>> Regulamin << >> Jak zostać współautorem Vademecum <<

Treść hasła:

lub wybierz interesujacą cię literę

Lenkiewicz Adam:

Adam Lenkiewicz

Adam Lenkiewicz urodził się 7 grudnia 1888 roku w Telesznicy Oszwarowej w Bieszczadach w rodzinie wielodzietnej. Jego ojciec był tam dzierżawcą majątku ziemskiego (poprzednio gospodarował na swoim); parał się teoria uprawy roli i pisał na ten temat książki.

Środowisko to rekrutowało się z drobnej szlachty (herb Kotwicz). W okresie dzieciństwa rodzina przeniosła się do Lwowa, gdzie w 1906 roku ukończył gimnazjum realne i wstąpił na Wydział Inżynierii Politechniki Lwowskiej. Po dwóch latach przeniósł się na Uniwersytet Jana Kazimierza, na którym ukończył Wydział Filologiczny klasyczny (łacina, greka). W późniejszym okresie dorobił kierunek polonistyczny. Od 1916 roku uczył łaciny i greki w Żeńskim Gimnazjum im. Królowej Jadwigi we Lwowie, a następnie w 1930 roku przeniósł się do Państwowej Szkoły Technicznej, gdzie uczył języka polskiego i prowadził założoną przez siebie pracownię fotograficzną aż do wybuchu wojny w 1939 roku.

W roku 1915 ożenił się z Olga Pazirską. W rok później przyszedł na świat syn Władysław, a w 1920 córka Anna. W okresie I wojny światowej dom Lenkiewiczów stał się ośrodkiem kulturalnym i towarzyskim. Przyjacielem Adam Lenkiewicza, jeszcze od czasów studiów filozoficznych, był prof. Władysław Witwicki, znany psycholog i tłumacz dzieł Platona. Dwaj inni przyjaciele to prof. Otto Nikodym, fizyk z Uniwersytetu Warszawskiego i Edwin Jędrkiewicz, literat, filolog klasyczny.

W rozległym polu zainteresowań Adama Lenkiewicza można wyodrębnić dwie dziedziny: fotografię i turystykę. W roku 1921 pod wpływem swojego szwagra inż. Stefana Pazirskiego, już wówczas wybitnego artysty fotografika, Adam Lenkiewicz zajął się fotografią. W 1925 roku został przyjęty do Lwowskiego Towarzystwa Fotograficznego, a od roku 1927 przez kilka lat był jego prezesem. Wystawiał swoje prace, wykonywane różnymi nowymi technikami na licznych wystawach w Polsce i za granicą. (Seatle, Chicago, Paryż, Turyn, Barcelona). Jego prace były reprodukowane w fachowych czasopismach (m.in. w Szwajcarii). Wiele publikował w kraju, a lwowska „Książnica Atlas” drukowała od roku 1934 serie jego zestawów fotograficznych z całej Polski w formie widokówek. W 1928 roku zainteresował się fotografią kolorową, a wcześniej zaczął kręcić filmy krótkometrażowe, w większości o tematyce górskiej, m.in. z dr Wacławem Majewskim, znanym turystą i narciarzem, z którym łączyły go więzi przyjaźni. Przez pierwsze lata wojny (1940 – 1941) prowadził jednoosobową firmę fotograficzną we Lwowie przy ulicy Akademickiej.

Drugą pasją Adama Lenkiewicza była turystyka. W latach 1924 i 1925 wraz z Maksymilianem Dudrykiem, będąc członkami zarządu oddziału lwowskiego PTT, opracowują dokumentację budowy pierwszego schroniska w Gorganach Zachodnich w górnej dolinie Łomnicy za Osmołodą doprowadzając do jego budowy i oddaniu do eksploatacji w 1926 roku.

W roku 1927 wydał drukiem mapę Gorganów w skali 1:100 000, a w 1932 w skali 1:75 000. 18 maja 1928 roku został wybrany prezesem zarządu oddziału lwowskiego PTT, a 4 maja 1930 roku na Walnym Zjeździe PTT w Stanisławowie został członkiem Zarządu Głównego. Obie te funkcje sprawował do wybuchu wojny. Jako prezes zarządu doprowadził do budowy schronisk: w 1932 w Klauzie Świcy a w 1937 w Mołodzie – oba zaprojektowane przez Tadeusza Soleckiego, a także schronisk na Przełęczy Wyszkowskiej i na Ruszczynie pod Sywulą i schronów niezagospodarowanych pod Sywanią i na Borewce.

W latach trzydziestych uczestniczył w budowie sieci szlaków turystycznych w Gorganach, często osobiści, pod koniec tego okresu z synem, Władysławem wykonując prace znakarskie. W 1928 roku przyjęto jego propozycję przebiegu Głównego Szlaku Beskidzkiego na trasie między Gorganami a Bieszczadami na zachód od Popadji: Popadja, Grofa, Mołoda, Sywanja, Jajko Ilemskie, Klauza Świca, Jaworowa Kiczera, Gorgan Wyszkowski, Przełęcz Wyszkowska, Czarna Repa, Wełyki Wierch do Sławska. W latach trzydziestych aktywnie pracuje nad zagospodarowaniem Karpat Wschodnich w ramach Komisji Międzyodddziałowej PTT do robót w górach, w 1937 roku zostaje jej wiceprzewodniczącym i przewodzi II podkomisji.

Od lat dwudziestych udzielał się w karpackim Towarzystwie Narciarzy, wraz z jego członkami uprawiając turystykę narciarską. W pierwszych dniach wojny współorganizuje we Lwowie Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie PTT, które odbyło się 15 września w lokalu Oddziału Lwowskiego PTT we Lwowie. Celem tego zgromadzenia było nadania PTT nowych ram funkcjonowania pod zbliżającą się niemiecką jak wówczas uważano, okupacją. W swoim liście z dnia 25 kwietnia 1944 roku, uczestnik tego spotkania Michał Sobolewski, opisuje także podjęte działania mające na celu uratowanie struktur PTT, których głównym animatorem był Adam Lenkiewicz, który w drugiej połowie września 1939 roku objeżdżał siedziby oddziałów PTT w Stanisławowie, Kosowie i Kołomyi i wizytował ich działaczy. W trakcie spotkań przekazywał im odpis protokołu Walnego Zgromadzenia, aby na jego podstawie pertraktowali z władzami sowieckimi w celu zachowania majątku i możliwości funkcjonowania struktur PTT. W początkowym okresie okupacji, znając wspaniale polskie góry był organizatorem przerzutów polskich oficerów z okupowanej Polski za południową granicę. Aresztowany we Lwowie w marcu 1941 roku przez KGB, został wywieziony na wschód w czerwcu tegoż roku. Od tego czasu nie ma o nim żadnej wiadomości.

Na podstawie artykułu Władysława Stefana Lenkiewicza [Wierchy r. 57 za lata 1988 – 1991]

Jerzy Kapłon

COTG PTTK i autorzy vademecum wyrażają zgodę na wszelkie powielanie zasobów Vademecum pod warunkiem przytoczenia źródła i autora.

Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK
31-010 Kraków,
ul. Jagiellońska 6
tel.: 12 422 28 40
e-mail: poczta@cotg.pttk.pl

Katalog Centralnej Biblioteki Górskiej PTTK