Logo COTG
Logo COTG
Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK
Logo COTG
Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK


Vademecum Górskie COTG PTTK

    >> Regulamin <<      >> Jak zostać współautorem Vademecum <<    
Treść hasła:
Podaj szukaną frazę
lub wybierz interesujacą cię literę
ABCĆDEFGHIJKLŁMNOÓPQRSŚTUVWXYZŻŹ

Tatrzańskie Towarzystwo Narciarzy:

Tatrzańskie Towarzystwo Narciarzy – zarys dziejów (1910-1951)

Kiedy na przełomie XIX i XX wieku pojawiło się zapotrzebowanie na wspólne uprawianie narciarskiej turystyki górskiej i sportów narciarskich oraz ich popularyzację, kilkunastu najbardziej światłych działaczy turystycznych uznało za konieczne zgromadzenie w jednej organizacji wszystkich chętnych do działania w tym kierunku[1]. Gdy 29 stycznia 1907 r. we Lwowie powstało Karpackie Towarzystwo Narciarzy (dalej KTN) szybko zrozumiano, że działania centralne nie zawsze przyniosą oczekiwane rezultaty. Rozpoczęto starania o budowę oddziałów terenowych i już 4 grudnia 1908 r. powstało Koło KTN w Krakowie (dalej KK KTN). W trakcie zebrania inicjującego jego powstanie w sali Uniwersytetu Ludowego przy ulicy Szewskiej w Krakowie[2], w obecności 23 zebranych narciarzy krakowskich przeprowadzono burzliwą dyskusję, w trakcie której inicjatywę powołania Koła, a nie samodzielnej organizacji, poparła większość zebranych, ulegając argumentacji Walerego Goetla - delegata KTN[3]. 29 stycznia 1909 r. odbyło się zebranie konstytucyjne, podczas którego powołano Zarząd KK KTN tzw. Wydział z Janem Fischerem jako prezesem[4]. W skład władz wchodzili także: prof. Karol Bobrzyński jako zastępca, prof. W. Goetel – sekretarz oraz Władysław Pawlica – przodownik narciarski i członkowie zarządu: Władysław Bizański, Jan Czerwiński, Teofil Janikowski oraz Łucjan Szafran[5]

KK KTN zajmowało się prawie wyłącznie turystyką narciarską i to mającą pionierski charakter. Organizowano liczne odczyty, wycieczki i szkolenia. 13 lutego 1909 r. w Krakowie W. Pawlica zorganizował na łąkach w okolicy Woli Justowskiej podstawowy kurs dla narciarzy z udziałem kilkunastu osób. W sezonie 1908/1909 zorganizowano 15 wycieczek, poczynając od 28 grudnia 1908 r. na Halę Gąsienicową w dwuosobowym składzie, kończąc imprezą trwającą od 3 do 6 kwietnia na Babiej Górze, w której wzięło udział również dwóch uczestników[6]. 19 i 20 lutego 1909 r. W. Goetel szkolił działaczy Oddziału Towarzystwa Tatrzańskiego z Nowego Sącza. Podczas szkolenia w Ptaszkowej wpierw odbył się pokaz przeźroczy obrazujących techniki narciarskie, w dalszej kolejności 20 osób (w tym 5 pań) odbyło szkolenie praktyczne w jeździe na nartach[7]. Na przełomie 1909 i 1910 r. zorganizowano 4 szkolenia (26-29 grudnia 1909 w Zakopanem z udziałem 15 osób, 10 stycznia 1910 w Suchej Beskidzkiej pod Magórką z udziałem 22 osób, 20-22 stycznia 1910 pod Krakowem z udziałem 11 osób i 20 lutego 1910 r. w Zakopanem z udziałem 4 osób)[8]. 6 lutego 1910 r. KK KTN wysyłało swoją reprezentację na zawody urządzane przez „Winter-Sport-Klub” w Białej. Reprezentanci zdobyli w biegu głównym pierwsze i czwarte miejsce[9]

 8 lutego 1910 r. przedstawiciele KK KTN wzięli udział w żałobnych obchodach poświęconych Mieczysławowi Karłowiczowi.

 Pierwsze zawody narciarskie KK KTN zorganizowało w Zakopanem 28 marca 1910 (I Międzynarodowy Bieg Narciarski[10]). W sezonie 1909/1910 członkowie KK KTN odbyli 36 wypraw w Tatry i Beskidy, w których uczestniczyło 215 osób11]

 

 

 Fot. nr 1 Koło KTN na wycieczce w Tatrach

 

 

10 października 1910 r. w Krakowie odbyło się Walne Zebranie KK KTN, na którym prócz sprawozdania z działalności w programie zawarto dyskusję nad zmianą statutu stowarzyszenia[12]. W wyniku podjętych ustaleń KK KTN rozwiązało się i powołano samodzielne stowarzyszenie „Narta”[13], które liczyło 60 członków[14].W skład Zarządu weszli: J. Fischer – przewodniczący, prof. K. Bobrzyński – zastępca i Aleksander Bobkowski - sekretarz[15]. 23 listopada 1910 r. Wysokie c.k. Namiestnictwo reskryptem L. XIII 4820/1 zatwierdziło statut pod zmienioną nazwą Tatrzańskie Towarzystwo Narciarzy (dalej TTN). Paragraf 1. brzmiał: „Towarzystwo ma nazwę Tatrzańskie Towarzystwo Narciarzy – w skróceniu TTN. Językiem urzędowym jest język polski”[16]

 



Fot. nr 2 Odznaka TTN

 

13 grudnia 1910 r. podczas Walnego Zgromadzenia powołano nowych członków Wydziału. Podział funkcji przedstawiał się następująco: J. Fischer – prezes, dr Stefan Komarnicki – wiceprezes, członkowie Wydziału: W. Bizański, T. Janikowski, Janina Jankowska, Zofia Królowa, Leokadia Czerwińska, Adam Lardemer, Juliusz Nowotny, Ignacy Król, Tadeusz Godyński i Władysław Kulczyński. Funkcję przodowników objęli: W. Pawlica, Witold Skórczewski, Mieczysław Świerz i A. Bobkowski[17]

 26 grudnia 1910 r. podczas zorganizowanego Biegu Tatrzańskiego wprowadzono innowację w postaci biegu drużynowego. Powstanie stowarzyszenia z nazwą zawierającą w sobie Tatry wzbudziło sensację (istniało już prężnie działające Towarzystwo Tatrzańskie). Wyrazem tego była dyskusja jaka toczyła się z udziałem Mariusza Zaruskiego, przedstawicieli TTN i KTN na łamach „Słowa Polskiego” w okresie styczeń 1911 r. - grudzień 1912 r.

Już w początkowym okresie działalności rozpoczęto prace mające na celu uzyskanie własnego schroniska turystycznego. W 1911 r. wydzierżawiono od Michała Kamińskiego z Szaflar szałas na Kalatówkach, przygotowując go na potrzeby narciarzy jako miejsce odpoczynku i noclegowe o niewyszukanym standardzie. Ciekawe informacje na temat dzierżawionego szałasu pojawiają się w Księdze Protokołów Sekcji Narciarskiej Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego (dalej SN PTT) za lata 1888-1950.Zgodnie z informacjami zawartymi w owym dokumencie, w sprawozdaniu z czynności Sekcji Narciarskiej (dawniej Zakopiańskiego Oddziału Narciarzy) za okres od 10 marca 1910 r. do 31 grudnia 1911 r., szałas na Kalatówkach wydzierżawiony od Michała Kamińskiego z Szaflar poddzierżawiono TTN[18]. Na posiedzeniu Zarządu Sekcji Narciarskiej Towarzystwa Tatrzańskiego (dalej SN TT) w dniu 13 kwietnia 1912 r. rozważano sprawę dzierżawy szałasu, bowiem współpraca nie układała się dobrze. Mimo wezwań do zapłaty TTN zwlekało z płatnościami i podczas obrad zarządu w dniu 26 października 1912 podjęto decyzję o podaniu sprawy do sądu powszechnego[19]. TTN jednocześnie rozpoczął starania o budowę schroniska na Kalatówkach, które uznano za dogodne tereny narciarskie położone najbliżej Zakopanego. Uzyskano dotację Ministerstwa Robót Publicznych c. k. w Wiedniu w wysokości 10 000 koron, dzięki przychylności odpowiedzialnego za sporty narciarskie dr Karola Liszewskiego[20]. Budowę schroniska wsparł właściciel dóbr tatrzańskich – hrabia Władysław Zamoyski poprzez oddanie gruntu pod obiekt w dzierżawę na piętnaście lat z czynszem rocznym w wysokości 1 korony[21]. W październiku 1911 r. rozpoczęto budowę[22]. 15 stycznia 1911 r. na konferencji SN TT i TTN postanowiono zaprosić do współudziału w organizacji zawodów narciarskich w 1911 r. AZS w Krakowie i KTN we Lwowie. Komitet wyłoniony z przedstawicieli tych stowarzyszeń postanowił zorganizować zawody 5 lutego 1911 r. na Hali Goryczkowej. Ostatecznie, z powodu dużych opadów śnieżnych na Goryczkowej rozpoczęto bieg główny, a pozostałe konkurencje rozegrano na Kalatówkach[23]. 7 listopada 1911 r. podpisano umowę z Józefem Różyckim ze Skawiny o budowę schroniska na Kalatówkach w terminie 2,5 miesiąca, za cenę ryczałtową 13 000 koron[24]. Budowa przedłużała się z licznych powodów, a gdy 7 lipca 1912 r. przystąpiono do odbiorów budynku, okazało się, że lista usterek zajęła dwie strony maszynopisu[25]

 Wykonawca okazał się niesolidny, wobec czego poprawki zostały zlecone 4 listopada 1912 r. firmie Henryka Bednarskiego z Zakopanego, a sprawę przejęła kancelaria adwokacka dr Leona Adera.

W roku 1912 Wydział TTN pracował w składzie: J. Fischer – prezes, W. Bizański – zastępca prezesa, inż. A. Bobkowski – przodownik, Stanisław Michalski – sekretarz, T. Janikowski – skarbnik, dr Adam Kroebl – bibliotekarz oraz członkowie: inż. J. Czerwiński, Tadeusz Grabowski, dr Adam Lardamer, dr Władysław Stawowczyk. W roku tym TTN liczyło 234 członków – głównie z Krakowa, Zakopanego i Lwowa[26]. W Krakowie siedziba TTN mieściła się przy ulicy Gołębiej 14, a w Zakopanem na ulicy Krupówki w pomieszczeniu spółki handlowej. 6 stycznia 1912 r. reprezentanci TTN A. Bobkowski i A. Kroebl wzięli udział w otwarciu schroniska KTN w Sławsku. 9 lutego 1912 r. powołano Koło TTN w Zakopanem (dalej ZK TTN). Skład jego władz przedstawiał się następująco: Jan Skotnicki – prezes, Kazimierz Brzozowski – zastępca prezesa, Konrad Sadowski – sekretarz, Karol Pawluś – skarbnik, Modest Sierant – członek zarządu. Jeszcze w sezonie zimowym w 1912 r. ZK TTN zorganizowało w Zakopanem wieczór z prelekcją o narciarstwie, a także przechowalnię dla sprzętu turystycznego (narty, sanki)[27]. Na XL Walnym Zgromadzeniu Towarzystwa Tatrzańskiego, 30 marca 1912 r. w Krakowie, pojawiła się interpelacja Tadeusza Korniłowicza dotycząca zgody Wydziału TT na użytkowanie przez TTN lokalu TT oraz zgody na użytkowanie nazwy tak bardzo podobnej w swoim brzmieniu do nazwy Towarzystwa Tatrzańskiego[28].Sprawę wyjaśnił prezes Władysław Szajnocha. Wyrażenie zgody nastąpiło z powodu docenienia przez Wydział TT znaczenia roli organizacji, która ma podobne cele jak TT. Wyjaśnienia udzielał również J. Fischer – prezes TTN. Mimo tego, 7 października 1912 r. SN TT zwróciła się pismem podpisanym przez M. Zaruskiego do Wydziału TT z prośbą o interwencję mającą na celu doprowadzenie do zmiany nazwy, wobec zbliżającego się Walnego Zgromadzenia TTN. Uzyskano wsparcie przedstawicieli: Sekcji Turystycznej TT – Jerzego Żuławskiego, Sekcji Przyrodniczej TT – A. Lityńskiego i Sekcji Ochrony Tatr TT, którzy także podpisali ów list[29]. 15 października 1912 r. do TTN w imieniu Wydziału TT zwrócili się Prezes TT i Sekretarz TT. Apelowali w nim o zmianę nazwy TTN[30]

 Sprawa ta została poruszona na Walnym Zgromadzeniu TTN 30 listopada 1912 r., gdzie po burzliwej dyskusji postanowiono pozostać przy dotychczasowej nazwie, jednocześnie rezygnując ze wspólnego lokalu w Krakowie.

Uroczyste otwarcie schroniska na Kalatówkach odbyło się 5 stycznia 1913[31]. Tego dnia o godzinie 11.00 poświęcił je ks. prałat Kaszelewski[32]. Wśród gości brakło przedstawicieli zakopiańskiej SN TT, od której nadszedł list gratulacyjny[33]. Zabrakło też przedstawicieli TT, mimo zaproszenia. TT skierowało jedynie list podpisany przez prezesa Władysława Szajnochę[34]

.W grudniu 1912 r. na dorocznym Walnym Zgromadzeniu wybrano Wydział TTN. J. Fischer ponownie został prezesem, a A. Bobkowski – jego zastępcą[35]. 6 lutego 1913 r. odbyło się spotkanie przedstawicieli TTN i TT. Ustalono, że strony rozważą możliwość zmiany nazwy TTN lub rozpoczęcie prac zmierzających do połączenia towarzystw. Delegaci TTN oświadczyli, że połączenie Towarzystw jest możliwe i realne[36]. Informację o podobnej treści przekazał prezes TT – Władysław Szajnocha na Walnym Zgromadzeniu TT 12 kwietnia 1913 r.[37]

 Na koniec sezonu 1912/1913 TTN liczył 299 członków.

15 grudnia 1913 r. odbyło się Walne Zgromadzenie TTN. Inż. J. Fiszer pozostał prezesem, a A. Bobkowski wiceprezesem[38]. Działacze SN TT nie dawali za wygraną i 17 marca 1914 r. zwrócili się z pytaniem do Wydziału TT o stan negocjacji związanych z porzuceniem przez TTN swojej nazwy. Pełne oburzenia pismo z powodu braku reakcji na trzykrotnie skierowane do Wydziału TT interpelacje, podpisali sekretarz T. Giżycki i M. Zaruski[39]. W aktach TT zachowały się propozycje zmian w statucie Sekcji, gdzie TTN zostało nazwane Sekcją Towarzystwa Tatrzańskiego[40]. W kwietniu 1914 r. TTN liczyło 422 członków[41]

Po odzyskaniu przez państwo polskie niepodległości w 1918 r. szereg stowarzyszeń natychmiast wznowiło swoją działalność. Najbardziej aktywne z nich wzięły udział w I Zjeździe Delegatów Towarzystw Turystycznych Krajoznawczych i Narciarskich, który odbył się w dniach 11-13 października 1919 r. w Krakowie. W zjeździe prócz delegatów stowarzyszeń uczestniczyli przedstawiciele administracji państwowej. TTN reprezentowali: mjr inż. A. Bobkowski, dr Adam Kroebl oraz T. Janikowski. W trakcie obrad dr Mieczysław Orłowicz, reprezentant Ministerstwa Robót Publicznych, wówczas znany działacz turystyczny (twórca Akademickiego Klubu Turystycznego we Lwowie), poparł koncepcję stworzenia stowarzyszenia zajmującego się narciarstwem[42]. Wg informacji złożonej przez dr Świerza, istniał już w tym czasie komitet organizacyjny Polskiego Związku Narciarskiego, którego siedzibą miał być Lwów[43]

6 grudnia 1919 r. w Zakopanem uchwalono powołanie Polskiego Związku Narciarskiego. Założycielami PZN były: Karpackie Towarzystwo Narciarzy we Lwowie, Sekcja Narciarska Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w Zakopanem, Tatrzańskie Towarzystwo Narciarzy w Krakowie, Sekcja Narciarska Akademickiego Związku Sportowego w Krakowie, Wintersportklub des Beskidenverein w Bielsku.

Jeszcze w czerwcu 1917 r. TTN zainteresowało się stanem technicznym schroniska na Kalatówkach. Zgodnie z protokołem z dnia 23 czerwca 1917 r. spisanym w obecności naczelnika gminy Zakopane, w okresach zimowych w latach 1914/1917, schronisko eksploatowały wojskowe oddziały narciarskie. Ostatnie szkolenie spowodowało znaczące straty m.in. rozbite drzwi, skradziony inwentarz.[44]. W dniach 26–30 grudnia 1919 r. urządzono kurs narciarski dla 84 osób. Prawdopodobnie w styczniu 1920 r., pragnąc rozwinąć turystykę narciarską w Beskidzie Śląskim urządzono pod przewodnictwem porucznika Jana Cienciały wycieczkę narciarską z Ustronia na Czantorię ze zjazdem do Wisły. Uczestnicy wycieczki zwiedzili także Cieszyn i spotkali się z przedstawicielami Towarzystwa Turystycznego „Beskid”. Propagując turystykę na kresach wschodnich, 5 lutego 1920 r. urządzono prelekcję w sali Śniadeckich uniwersytetu Jana Batorego w Wilnie, gdzie w dniach 10 i 11 lutego 1920 r. przeprowadzono kurs narciarski. Przedstawiciel TTN zorganizował także w tym czasie dwa odczyty dla oficerów oświatowych frontu ukraińsko – białoruskiego[45]. TTN współorganizowało w dniach 21 i 22 lutego 1920 r. Mistrzostwa Polski w Zakopanem. W roku 1920 zaprojektowano nowe odznaki klubowe w postaci monogramu TTN na tle narty, zamawiając 500 sztuk. Przy remoncie schroniska na Kalatówkach, którego koszt w materiałach wyniósł 2480 koron, dużą pomoc okazało dowództwo Kompanii Wysokogórskiej[46]

 W roku 1920 ustanowiono instytucję delegatów TTN w Warszawie (inż. J. Czerwiński), Lwowie (Roman Kordys), Kielcach (A. Kroebl), Wadowicach, Cieszynie (dr Tokarz) i Zakopanem. Pod koniec 1920 r. TTN liczyło 144 członków.

Walne Zgromadzenie TTN odbyło się 31 października 1921 r. Jan Fiszer nadal pełnił funkcję prezesa, a A. Bobkowski – wiceprezesa[47]. W roku sprawozdawczym TTN zorganizował kurs narciarski, w okresie 26 – 31 grudnia w Zakopanem, w którym wzięło udział 156 osób. Na koniec roku sprawozdawczego liczba członków, głównie dzięki wysiłkom delegata warszawskiego, Zygmunta Drozdowskiego, wzrosła do 232 osób[48]

 23 grudnia w Krakowie i 30 grudnia 1923 r. w Zakopanem odbyły się uroczystości z okazji 15-lecia istnienia TTN. Rocznicę uczczono Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniem w sali Towarzystwa Technicznego w Krakowie przy ulicy Straszewskiego 28 oraz zawodami narciarskimi na Kalatówkach dla pań i panów w kilku kategoriach wiekowych. Zawody te odbyły się 30 grudnia. Urządzono również bieg dla dzieci poniżej 13. roku życia. W ramach obchodów 15-lecia urządzono też kurs narciarski w Zakopanem w dniach 26–31 grudnia 1923 r.

 

 

Fot. nr 3 Wycieczka TTN przed schroniskiem PTT na Turbaczu
na Polanie Wisielakówka 1925 rok.

             Nie udało się dotrzeć do informacji o działalności TTN w latach 1923-1933. Być może istnieją gdzieś dokumenty pozwalające zapełnić tą lukę.

 Sezon 1933/1934 był trudnym sezonem dla turystów, a co za tym idzie - dla organizacji turystycznych. Jak podano w sprawozdaniu TTN za lata 1933/1934, obejmujący Polskę kryzys gospodarczy spowodował zubożenie społeczeństwa i ubytek członków w stowarzyszeniach, w tym i w TTN. Dodatkowym, niekorzystnym elementem była likwidacja zniżek kolejowych na wycieczki indywidualnej do miejscowości turystycznych. 25 października 1933 r. we własnym lokalu TTN w Krakowie (Rynek 25) odbyło się w obecności 57 członków Walne Zgromadzenie stowarzyszenia. W spotkaniu uczestniczył członek honorowy TTN – wiceminister A. Bobkowski. Wybrano nowy Zarząd w składzie: Aleksander Fredro – Boniecki – prezes, Stefan Kormicki – zastępca prezesa, Franciszek Skotnicki – sekretarz, Włodzimierz Kapusta – zastępca sekretarza, Jan Maszewski – skarbnik, Marian Hachula – zastępca skarbnika, Adam Alberti i Józef Wiśniewski – referat turystyczny, Stefan Iwelski – referat sportowy, Kazimierz Kaczanowski – gospodarz schroniska, Jacek Bzowski – referat prasowy. Członkami Zarządu TTN zostali: Ernst Ader, Władysław Cyrek, Tadeusz Głodkiewicz, Włodzimierz Łaba. Komisję Rewizyjną tworzyli: Jan Czernik, Jan Krzeczyński. W roku 1933 zgodnie z wykazem zamieszczonym w Sprawozdaniu, TTN liczyło 388 członków (choć w zestawieniu przygotowanym przez PZN w celu rozdziału ilości głosów na Walne Zgromadzenie PZN podano, że TTN liczy 405 członków)49]

 

Zrzeszeni byli oni także w kołach terenowych: przy fabryce Francka w Skawinie, przy Zrzeszeniu Urzędników Towarzystwa Ubezpieczeń „Florianka” SA w Krakowie, przy Zrzeszeniu Urzędników Banku Polskiego w Krakowie, przy Zrzeszeniu Banku Gospodarstwa Krajowego w Krakowie, przy Związku Zawodowym Pracowników Bankowych i Kas Oszczędnościowych w Krakowie. Prócz wspólnych wypraw narciarskich członkowie TTN prowadzili bogate życie towarzyskie, spotykając się w lokalu, gdzie odbywały się wieczorki taneczne, partie brydża, projekcje filmowe, a także prowadzono bufet składkowy. W tymże 1933 r. wykonano remont schroniska na Kalatówkach, dobudowując dwa pokoje od strony wschodniej. Oszalowano też sypialnię na parterze, wybudowano nowe piece kaflowe oraz dobudowano prowizoryczną wozownię i drewutnię[50]. W okresie sprawozdawczym 1933/1934 TTN prowadziło bardzo aktywną działalność szkoleniową i turystyczną. Zorganizowano 4 kursy narciarskie: największy dla 120 osób w dniach 24 grudnia 1933 r. – 1 stycznia 1934 r. w Żegiestowie z udziałem 10 instruktorów, mniejsze: 6-7 stycznia 1934 r. na Kalatówkach dla 24 osób, 2-4 kwietnia 1934 r. dla 14 uczestników w Bukowinie Tatrzańskiej oraz kurs wysokogórski na Hali Pysznej dla 12 osób w dniach 3-8 kwietnia 1934 r. Zorganizowano 33 wycieczki w różne partie Tatr i Beskidów, w których udział wzięło 588 osób. Członkowie TTN zdobyli w latach 1933-1934 100 odznak Górskiej Odznaki Narciarskiej i zajęli w rywalizacji wśród 184 klubów zrzeszonych w PZN pierwsze miejsce. Zawodnicy TTN brali także udział w licznych zawodach narciarskich na szczeblu krajowym. 13 i 14 stycznia 1934 r. w Krzemieńcu Mieczysław Głodkiewicz wygrał bieg, a w skokach był trzeci, podczas gdy drugie miejsce zajął Mieczysław Kozdruń. Już 20 i 21 stycznia 1934 r. zawodnicy TTN wzięli udział w Mistrzostwach Okręgu Krakowsko – Śląskiego w Wiśle, gdzie 3. miejsce w biegu pań zajęła Barbara Wiśniewska, a M. Głodkiewicz był ósmy w biegu do kombinacji norweskiej (niedokończonej z powodu braku śniegu na skoczni). 28 stycznia tegoż roku Głodkiewicz był drugi w konkursie skoków w Sławsku. Sukcesy reprezentanci TTN odnieśli także na Międzynarodowych Akademickich Mistrzostwach Polski w Rabce, w dniach 2 do 4 lutego 1934 r. – M. Głodkiewicz był drugi, a M. Kozdruń dziewiąty w biegu zjazdowym, w biegu do kombinacji Władysław Żytkowicz był czwarty, a M. Głodkiewicz piąty. W biegu otwartym Włodzimierz Kapusta był piętnasty, w otwartym konkursie skoków M. Kozdruń był czwarty, M. Głodkiewicz piąty, a W. Żytkowicz szósty. Zawodnicy TTN brali udział także w Mistrzostwach Polski w Zakopanem w dniach 8-11 lutego 1934 r., gdzie M. Głodkiewicz zajął 31 miejsce w biegi otwartym, a M. Kozdruń dziewiąte w otwartym konkursie skoków. TTN zorganizował również własne zawody - bieg z Turbacza do Rabki w dniu 18 lutego 1934 r.[51]


  Nie osiągnięto w nich oszołamiających sukcesów, ale trudno było oczekiwać od startujących amatorów równorzędnej walki z reprezentującym dosyć wysoki na ówczesny czas poziom reprezentantami Zakopanego.

 9 listopada 1934 r. w Krakowie odbyło się w obecności 71 osób kolejne Walne Zgromadzenie członków TTN. Aleksander Fredro – Boniecki pozostał prezesem, Józefowi Jaworzyńskiemu powierzono funkcję wiceprezesa a Franciszek Skotnicki został sekretarzem. Zanotowano znaczny wzrost opłacających składki członkowskich – w roku 1934 liczba członków TTN wyniosła 488 osób, a liczba kół terenowych zwiększyła się o jedno – Koło TTN przy Szkole Podchorążych w Krakowie.


Fot. nr 4 Okładka sprawozdania TTN

          Podobnie jak w roku poprzednim nadal organizowano bogate życie towarzyskie w lokalu TTN pod adresem Rynek Główny 25 w Krakowie. Ogółem w okresie sprawozdawczym zrealizowano 85 imprez (11 kursów narciarskich, 5 rajdów i obozów i 69 wycieczek) które łącznie trwały 147 dni i zgromadziły 1639 uczestników[52]. W trakcie minionego sezonu członkowie TTN zdobyli 150 odznak górskich PZN i zajęli podobnie jak w minionym roku, pierwsze miejsce w klasyfikacji klubów zrzeszonych w PZN. Zima przyszła późno w opisywanym sezonie – dopiero w styczniu 1935 r. 13 stycznia 1935 r. M. Kozdruń zdobył pierwsze miejsce w konkursie skoków na otwarcie sezonu w Wiśle. W tym samym dniu, lecz w Krzemieńcu, pierwsze miejsce w biegu na 12 km zdobył M. Głodkowicz. Uzyskane miejsce powtórzył M. Kozdruń podczas konkursu skoków w Wiśle 20 stycznia – dodatkowo wyrównując rekord skoczni wynikiem 52 metry. Największy sukces sezonu dla TTN osiągnął M. Głodkiewicz zdobywając mistrzostwo okręgu krakowsko – śląskiego w kombinacji na zawodach zorganizowanych przez Wintersportklub z Bielska na Klimczoku w dniach 26 i 27 stycznia 1935 r. Wysokie pozycje zawodnicy TTN osiągnęli podczas Akademickich Mistrzostw Polski zorganizowanych przez SN AZS Kraków w dniach 1-3 lutego 1935 r. w Rabce. W wyniku dobrych startów M. Głodkiewicz został powołany do reprezentacji Polski na Akademickie Mistrzostwa Świata w St. Moritz w Szwajcarii, gdzie zajął dziewiąte miejsce w kombinacji i siódme w konkursie skoków. 10 lutego 1935 r. TTN zorganizował doroczny bieg z Turbacza do Rabki, gdzie przy udziale 40 zawodników przedstawiciele TTN zajęli dalsze pozycje. W 1935 r. podczas mistrzostw Polski w Zakopanem zawodnicy TTN także nie odnieśli sukcesu. Kolejne jednak lokalne zawody (6 marca na otwarciu skoczni w Skoczowie, mistrzostwa Wisły w 10 marca, skoki w Wiśle Malince 17 marca) przyniosły sukcesy udowadniając, że zawodnicy TTN stanowili bezpośrednie zaplecze czołówki polskiego narciarstwa[53]

         5 maja 1935 r. odbyło się zebranie Zarządu TTN. Miało ono bardzo interesujący przebieg. Otwierając spotkanie Aleksander Fredro-Boniecki poinformował zebranych, że posiedzenie zwołano na skutek oskarżenia przez Adama Albertiego wszystkich referatów TTN o nieodpowiednie działanie. Prezes zaapelował o przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego. W pierwszej kolejności omówiono pracę sekretariatu. Odpowiedzialni za pracę Jan Maszewski i Władysław Łazarow przedstawili zasady jej organizacji, przyznając, że w okresie minionych kilku miesięcy mogło dojść do uchybień w sprawnym działaniu. Skutkiem tych zaniedbań mogło dojść do znacznego zaniżenia liczby członków – na dzień zebrania około 160 członków TTN nie wykupiło znaczków członkowskich. W trakcie dyskusji zarzucono sekretariatowi złą pracę, w tym niejednokrotnie brak odpowiedzi na korespondencję oraz nie konsultowanie rozwiązywanych problemów z pozostałymi członkami zarządu. Należy podkreślić, że prowadzenie sekretariatu spoczywało na barkach wymienionych członków zarządu i było wykonywane społecznie. Doroczne Walne Zgromadzenie TTN w 1935 r. odbyło się 9 listopada w obecności 85 członków. Aleksander Fredro – Boniecki pozostał prezesem, Józef Jaworzyński – wiceprezesem.

  W 1935 r. Gustaw Pustelnik, bielszczanin, rozpoczął na Hali Rysianka w Beskidzie Żywieckim budowę schroniska. W tym czasie był równocześnie gospodarzem obiektu Beskidenverein na Hali Lipowskiej. Budowany budynek był drewnianym obiektem na kamiennej podmurówce. Posiadał trzy kondygnacje, w których mieściło się 11 izb użytkowych, a także pomieszczenia magazynowe, kotłownia i sanitariaty. Został zbudowany bez zezwolenia i władze administracyjne nakazały jego wyburzenie. Dzięki podjętym staraniom właściciel uzyskał wsparcie w TTN, które wyłożyło odpowiednie środki finansowe na sformalizowanie i dokończenie budowy oraz wyposażenie. W 1937 TTN uruchomiło w obiekcie swoje schronisko turystyczne. Od początku zarządzał nim pomysłodawca budowy i właściciel – Gustaw Pustelnik. W czasie II wojny światowej i po jej zakończeniu obiekt przechodził różne dzieje, nie związane jednak z TTN.

Na dzień 1 października 1936 r. Towarzystwo liczyło 536 członków. 13 października 1936 r. powołano Koło TTN w Warszawie. Oprócz niego działały koła: w Skawinie przy Fabryce Francka oraz w Krakowie przy Zrzeszeniu Urzędników Towarzystw Ubezpieczeniowych „Florianka” SA, przy Zrzeszeniu Urzędników Banku Polskiego, przy Zrzeszeniu Urzędników Banku Gospodarstwa Krajowego, przy Związku Zawodowym Pracowników Bankowości i Kas Oszczędnościowych i Lotnicze. TTN pozyskał nowy lokal – trzypokojowe mieszkanie w Krakowie pod adresem Rynek 25. W roku sprawozdawczym urządzono 16 kursów, 5 rajdów i obozów i 69 wycieczek dla łącznej liczby 1666 osób przez okres 104 dni. W wyniku opisanego wcześniej zamieszania w funkcjonowaniu TTN dwaj zawodnicy – M. Kozdruń i E. Adamczak opuścili szeregi TTN w 1936 r. Udział zawodników TTN w zawodach uległ znaczącemu zmniejszeniu. 8 i 9 stycznia 1936 r. na mistrzostwach okręgu w Krynicy M. Głodkiewicz wygrał zawody w kombinacji, a W. Zidek był czwarty. Drużyna KTN wzięła udział w biegu z Turbacza do Rabki w dniu 2 lutego 1936 r., gdzie zespół na 6 startujących drużyn zajął czwarte miejsce. Prócz tego M. Głodkiewicz startował w Akademickich Mistrzostwach Polski w Worochcie, a W. Zidek startował bez powodzenia w Mistrzostwach Polski[54]. Na skutek intensywnej działalności promocyjnej w sezonie 1936/1937 znacznie zwiększyła się liczebność członków TTN, stowarzyszenie liczyło 1054 członków. Dzięki zmianie statutu, która nastąpiła w wyniku uchwały Walnego Zgromadzenia w dniu 29 października 1936 r., TTN uzyskało możliwość tworzenia oddziałów terenowych[55]. W niedługim czasie powstały oddziały w Skawinie, Warszawie i Dąbrowie Górniczej. W wyniku tegoż zjazdu ukonstytuował się nowy Zarząd TTN, w którym prezesem został dr Aleksander Fredro – Boniecki, a wiceprezesami: Stanisław Kownicki i Kazimierz Wawrzycki[56]. W zakresie działań wiązanych z turystyką narciarską w okresie 1936/1937 urządzono: z Krakowa 20 wycieczek z udziałem 235 uczestników, ze Skawiny 14 wycieczek z udziałem 106 i z Warszawy 8 wycieczek z udziałem 150 osób. TTN zorganizowało w tym okresie Mistrzostwa Okręgu Krakowskiego w narciarstwie klasycznym w Rabce Zdroju, w których M. Głodkiewicz zajął 2 miejsce w kombinacji klasycznej i takie samo w otwartym konkursie skoków. 28 lutego 1937 r. zorganizowano tradycyjny bieg Turbacz – Rabka. W ramach szkolenia odbyło się 9 kursów na Kalatówkach zorganizowanych przez Albertiego, Kwaśnickiego i Olbrychtowicza pod nadzorem sprowadzonego z Austrii trenera Karola Wiesera. W kursach wzięło udział ponad 300 osób. W sprawozdaniu za okres 1936/1937 znajdujemy również informację, że doprowadzono do budowy schroniska na Lubaniu z 40 miejscami noclegowymi, które powinno już pod koniec 1937 r. rozpocząć działalność[57]. Ostatecznie schronisko poświęcono kończąc jego budowę 14 maja 1939 r.

[58]

 W sprawozdaniu rocznym TTN za rok 1938/1939 znajdujemy informacje o wysiłkach Towarzystwa w tamtym okresie. Były one głównie skierowane na udział w organizacji Mistrzostw Świata w Zakopanem. W tym czasie nie zanotowano znaczących sukcesów sportowych wobec, jak zapisano, wycofaniu się niektórych zawodników z czynnego uprawiania sportu oraz niskiej formy pozostałych. I tak na Mistrzostwach Okręgu w Krynicy 4 miejsce w kombinacji alpejskiej zajął Czesław Łapiński, który także zajmował wysokie miejsca w zawodach niższej rangi, jak np. 3 miejsce w biegu zjazdowym z Kasprowego podczas zawodów Kraków – Katowice. Wobec bezśnieżnej zimy, nie zorganizowano zbyt wiele imprez narciarskich, z bardziej znaczących należy wymienić wycieczkę z Lubania na Babią Górę. Nie zaniechano również działalności o charakterze turystycznym. 10 lutego 1938 r. rozpoczęto „Narciarską Wędrówkę Gwiaździstą”, która trwała do 13 lutego, a polegała na spotkaniu w schronisku na Hali Lipowskiej (jak określono w ulotce, w schronisku TTN – a więc raczej chodziło o Rysiankę) po wyjściu na trasę spoza koła o promieniu 40 km określonego na mapie o skali 1:100 000 i po przejściu trasy o długości minimum 60 km. W 1938 roku TTN wydało drukiem wspaniały album pt. Tatry. Zawierał on informacje o działalności Towarzystwa w związku z 30 rocznicą powstania Krakowskiego Koła KTN – z którego przecież się wywodziło. Był on także bogato ilustrowany – wśród autorów 48 zdjęć byli m.in. J.Jaroszyński, A. Zieliński, W. Ostrowski, R. Puchalski, F. Skotnicki.

Przed spodziewanymi w Zakopanem w 1939 r. Mistrzostwami Świata postanowiono wybudować obiekt mający nowoczesny wygląd i odpowiadający wymaganiom tej imprezy. W dniu 28 lutego 1937 r. w schronisku na Kalatówkach odbyło się zebranie – gdzie wiceminister Ministerstwa Komunikacji – A. Bobkowski w obecności prezesa TTN, dr A. Bonieckiego, pełniącego funkcję gospodarza schroniska w Zarządzie TTN inż. S. Kaczanowskiego i dzierżawcy schroniska – M. Kwaśnickiego zapowiedział budowę obiektu[59]. 13 kwietnia 1937 roku Zarząd TTN upoważnił inż. Kaczanowskiego do rozpoczęcia pertraktacji celem nabycia gruntu pod przyszłe schronisko na Kalatówkach. W korespondencji na ten temat wyraźnie A. Bobkowski stwierdził, że do budowy schroniska dojdzie niezależnie od tego, czy zajmie się nią TTN, czy też inne stowarzyszenie i żal byłoby straconej okazji wobec znaczących dotacji, jakich należy się na ten cel spodziewać. Już 13 września 1937 r. pierwszą dotację w wysokości 1000 zł na wykup gruntu pod obiekt przekazał Oddział Warszawski TTN[60]. 21 września 1937 r. Naczelnik Wydziału Turystyki w Ministerstwie Komunikacji – dr H. Szatkowski poinformował S. Kaczanowskiego, że minister A. Bobkowski tegoż właśnie dnia podjął decyzję o wielkości obiektu – miał posiadać 100 miejsc noclegowych[61]. W lipcu 1938 r. rozpoczęto budowę, według projektu Józefa Jaworskiego i pod jego nadzorem. W ciągu 5 miesięcy zakończono budowę schroniska, a właściwie hotelu górskiego. 20 grudnia 1938 r. odbyło się poświęcenie schroniska. Tak nawiasem mówiąc – koszt 46 butelek wódek gatunkowych wyniósł 828 zł, 11 butelek wódki wyborowej – 88 zł, 4 koniaków Martell -160 zł. Ogółem wydano na przyjęcie towarzyszące otwarciu 2607 zł i 40 groszy na wyżywienie oraz 855,30 zł na koszty towarzyszące[62]

 Należy domniemywać, że zabawa była udana. Obiekt istniejący do dzisiaj właściwie niewiele zmienił się w swej architekturze. W czasie budowy rozwiązania architektoniczne przyjęto entuzjastycznie – dzisiaj oceniane raczej mniej przychylnie ze względu na obcy dla naszej tradycji budownictwa górskiego charakter. Po zajęciu Zakopanego przez Niemców we wrześniu 1939 r. hotel został zajęty na potrzeby wojska. W niedługim czasie jednak zmienił swoje przeznaczenie i pod nazwą „Berg-haus Krakau” został przeznaczony na potrzeby władz Generalnego Gubernatorstwa. Kierownikiem obiektu został Franz Kuhn z Wiednia. W ciągu kilku lat gospodarowania w schronisku próbował wzbogacić się kradnąc żywność z kuchni. Chcąc zatrzeć ślady tej działalności doprowadził na początku 1943 r. do spalenia starego schroniska służącego za magazyn żywnościowy.

W roku 1938 TTN liczyło 1378 członków, w tym w Krakowie 400, Warszawie 926, Skawinie 28 i Dąbrowie Górniczej 24[63]

 .W dniach 22 i 23 kwietnia 1939 roku uroczyście obchodzono rocznicę 30 lecia powstania TTN.

 

 

 
 
 Fot. nr 5 Zaproszenie na uroczystości 30 lecia TTN

 

W czasie wojny TTN poniosło znaczne straty materialne. Spalone zostało także schronisko na Lubaniu w Gorcach. Jeszcze trwała II wojna światowa, gdy najbardziej oddani działacze TTN zebrali się 21 lutego 1945 r. w mieszkaniu państwa Wyrobków przy ulicy Krowoderskiej w Krakowie. Wśród nich byli: Adam Alberti, Stanisław Kowenicki, Tadeusz Wyrobek, Władysław Wyrobek, Włodzimierz Jaszczurowski, Barbara Alberti, Zofia Wyrobek i Zofia Węgrzyn. Zebranie organizacyjne odbyło się 25 lutego 1945 r., także w mieszkaniu Tadeusza Wyrobka. Ustalono ważność członkowstwa wszystkich, którzy byli członkami TTN w 1939 r., a także kontynuację prac Zarządu w składzie właśnie z tego okresu. Na tym spotkaniu uznano za konieczne odbudowę działalności TTN, powołano grupę inicjatywną w składzie: A. Boniecki, Tadeusz Wyrobek, Stefan Kormicki, Ignacy Pendrys, (?) Warzycki, której zadaniem było uzyskanie legalizacji działalności Towarzystwa, zabezpieczenie majątku, oraz doprowadzenie do Walnego Zjazdu TTN. Już 27 lutego 1945 r. zebrał się tymczasowy Zarząd, który zatwierdził wystąpienie do Urzędu Wojewódzkiego Wydziału Spraw Społeczno - Politycznych celem rejestracji statutu. Delegowano T. Janikowskiego do objęcia schroniska na Kalatówkach i ustalono termin Walnego Zgromadzenia na dzień 25 marca 1945 r. 9 marca 1945 r. uzyskano rejestrację statutu. 22 kwietnia 1945 odbyło się Walne Zgromadzenia TTN. Dokonano wyboru Zarządu w składzie: dr A. Fredro-Boniecki – prezes, Adam Alberti i T. Wyrobek – wiceprezesi, członkowie – S. Broniewski, W. Ciaputa, J. Długoszewski, Andrzej Gerhardt, Z. Fuchs, T. Marcinkiewicz, I. Pendrys, (?) Romański, A. Turnau, P. Zabłocki[64]. Schroniskiem na Kalatówkach zajął się T. Janikowski, który w marcu został dzierżawcą obiektu (dzierżawił go do grudnia 1946 r.). Wkrótce schronisko zostało otwarte. 11 listopada 1945 r. odbył się kolejny Walny Zjazd TTN, na którym wybrano nowe władze. Prezesem pozostał nadal dr Boniecki a wiceprezesami: Władysław Ciaputa i Adam Turnau. Wśród kilku poruszonych spraw podjęto także temat uzyskania dwóch schronisk w Sudetach w ramach rekompensaty za spalone stare Kalatówki i schronisko na Lubaniu[65]. 16 grudnia 1945 r. zorganizowano „Bieg o Sprawność” w Lasku Wolskim z udziałem 8 osób. W 1946 r., zgodnie ze sprawozdaniem za okres 11 listopada 1945 do 10 listopada 1946, TTN liczyło 154 członków. Na spotkaniu Zarządu TTN 9 stycznia 1946 r. ustalono wysokość czynszu dla T. Janikowskiego, z którym 8 marca podpisano umowę o dzierżawę schroniska na Kalatówkach, na kwotę 210 000 zł[66]. W dniach 11-16 marca 1946 r. TTN urządziła na Kalatówkach specjalnie dla grupy anglo - amerykańskiej kurs narciarski dla 10 osób. W tym okresie (4 – 26 marca) odbył się także kurs dla innych uczestników, w którym wzięło udział 22 osoby. Oba kursy prowadził Napoleon Drobniak. Prowadzono także kursy poza Tatrami, i tak w dniach 1- 8 stycznia 1946 r. odbył się kurs narciarski na Leskowcu prowadzony przez Broniewskiego, w którym wzięło udział 10 osób[67]

 .24 marca 1946 r. odbył się „Bieg Zjazdowy Krakowskich Klubów Narciarskich” z Kasprowego na Halę Gąsienicową. Wzięło w nim udział 13 zawodników (wygrał AZS przed HKN i TTN). 31 marca 1946 r. odbył się bieg zjazdowy i slalom gigant z Łopaty na Halę Kondratową z udziałem 13 zawodników.

10 listopada 1946 r. odbyło się kolejne Walne Zgromadzenie TTN. Wybrano na nim nowy zarząd, który na swoim zebraniu 14 listopada powierzył funkcję prezesa A. Bonieckiemu, wiceprezesami zostali: Wł. Ciaputa i A. Turnau. Sprawa dzierżawy schroniska, a zwłaszcza stała troska o jego funkcjonowanie zdominowała prace zarządu w latach 1946 i 1947. Ciągłe kłopoty z dzierżawcą, zwłaszcza w zakresie terminowej spłaty czynszu, udzielanych rabatów dla członków TTN spowodowały, że na zebraniu zarządu 20 marca 1947 r. ustalono, że specjalna Komisja TTN uda się na Kalatówki celem zbadania działalności dzierżawcy[68]. 25 czerwca 1947 r. Komisja uznała, że z końcem roku 1947 należy rozwiązać umowę z T. Janikowskim, a zarząd schroniskiem prowadzić we własnym zakresie. Na stanowisko kierownika obiektu proponowano W. Ciaputę[69]. Taki kierunek prowadzenia gospodarki schroniskowej przyjął zarząd 2 lipca 1947 r., a schronisko miało zostać przejęte od T. Janikowskiego 30 września 1947 r.[70]. Aktywność sportowa i turystyczna w sezonie 1946/1947 nie była znacząca. 16 lutego 1947 r. odbyły się „Zawody Narciarskie Sowiniec – Chełm” między YMCA a TTN, 16 marca „Bieg Zjazdowy Krakowskich Klubów Narciarskich” z Kasprowego Wierchu na Halę Goryczkową. 6 kwietnia odbył się z udziałem 12 członków TTN slalom gigant z Łopaty na Kondratową. 15 września 1947 r. odbyło się Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie TTN. Ostatecznie na stanowisko kierownika schroniska delegowano (za wynagrodzeniem) Ignacego Pendrysa, który miał objąć schronisko z dniem 1 września 1947 r.[71]. W dniu 24 września 1947 r. I. Pendrys poinformował zarząd, że nie przejął obiektu, ze względu na zły stan zdrowia żony, i że nie będzie mógł wywiązać się z tego zobowiązania. Awaryjnie kierownictwo schroniska miał przejąć Stefan Iwelski, tak aby umożliwić przejęcie obiektu od T. Janikowskiego. Na zebraniu zarządu 3 października 1947 r. postanowiono o zatrudnieniu Karola Grabowicza na okres od 1 października 1947 r. na jeden rok z przyjęciem 3 miesięcznego okresu wypowiedzenia. Stanowisko zarządu oprotestował bez podania powodów K. Ociepka, ówczesny członek zarządu, który na znak protestu przeciw tej decyzji wycofał się z jego prac. XL Walne Zgromadzenie TTN odbyło się 9 listopada 1947 r. Funkcję prezesa powierzono A. Bonieckiemu, wiceprezesami zostali: W. Ciaputa i A. Turnau[72]. Ukonstytuowanie się Zarządu i przydział funkcji nastąpił na pierwszym zebraniu zarządu 12 listopada 1947 r.[73]. Jednocześnie A. Bonieckiemu, A. Albertiemu, S. Iwelskiemu. S. Kormickiemu i St. Kowenickiemu nadano godność członkowstwa honorowego. Na zebraniu zarządu w dniu 7 stycznia 1948 r. A. Ciaputa złożył informację na temat zarządzania schroniskiem przez K. Grabowicza. Sytuacja była bardzo poważna, bowiem nowy kierownik schroniska okazał się wyjątkowo źle spełniającym swoją funkcję, w tym zupełnie nie przygotowanym do prowadzenia dokumentacji finansowo - księgowej[74]. Podjęto decyzję o jego zwolnieniu i natychmiastowym podjęciu działań związanych z zatrudnieniem nowej osoby na to stanowisko. Na zebraniu w dniu 28 stycznia rozważano kolejne kandydatury na kierowników schronisk, w tym proponowanego przez Ludwika Ziemblica - Stanisława Czuczewicza, byłego dzierżawcy schroniska PTT na Zaroślaku. Stanisław Czuczewicz został przyjęty na próbę na okres 3 miesięcy z dniem 15 luty. 4 kwietnia 1948 r. na Kalatówkach odbyły się uroczystości z okazji 40-lecia TTN. W uroczystościach wzięło udział 95 osób. W ramach uroczystości przeprowadzono tradycyjny slalom gigant z Łopaty, a wieczorem spotkano się przy uroczystej kolacji w schronisku[75]

 S. Czuczewicz spełnił pokładane w nim nadzieje. Podpisano z nim kolejną umowę na okres 1 stycznia 1948 r. do 30 września 1949 r.

28 listopada 1948 r. odbyło się kolejne Walne Zgromadzenie TTN. Głównym punktem programu były zmiany w statucie. Postanowiono, że TTN zasadniczo zmieni kierunki swojej działalności. W wyniku tego zmianie uległ paragraf 3 statutu o treści „Celem Towarzystwa jest uprawianie sportu narciarskiego, budzenie zamiłowania i rozpowszechnianie go oraz popieranie innych gałęzi sportu uprawianych przez członków Towarzystwana treść nową:„Celem Towarzystwa jest uprawianie i popieranie turystyki narciarskiej”[76]. Prezesem pozostałdr A. Boniecki. 9 lutego 1949 r. podczas posiedzenia zarządu postanowiono zgłosić do Głównego Urzędu Planowania Przestrzennego przy Ministerstwie Odbudowy wolę odbudowania schroniska na Lubaniu[77]. Nieco słabła aktywność stowarzyszenia. I tak w sezonie 1948/1949 urządzono w okresie 28 grudnia 1948 r. do 1 kwietnia 1949 r., 10 kursów narciarskich na Kalatówkach pod nadzorem Andrzeja Krama, w których wzięło udział 90 osób. Prócz tego jesienią 1948 r. umożliwiono chętnym uczestniczenie w tzw. suchej zaprawie – czyli gimnastyce zorganizowanej w sali ZZK Olsza, a także urządzono dwie wycieczki do Lasku Wolskiego[78]. W sezonie tym w dniu 27 marca 1949 r. zorganizowano drużynowy bieg narciarski klubów krakowskich, w którym wzięło udział 83 zawodników. Zorganizowano także, 3 kwietnia, slalom gigant o „Memoriał Prezesów TTN” J. Fiszera, J. Skotnickiego i J. Maszewskiego, z udziałem 17 zawodników, na trasie z grani Łopaty na Kondratową. Urządzono także w tym czasie 8 wycieczek turystycznych z udziałem łącznie 33 osób79]

.20 listopada 1949 r. odbyło się kolejne Walne Zgromadzenie TTN. Na dzień Walnego Zjazdu towarzystwo posiadało 400 członków, z tego 226 z opłaconą składką roczną. A. Boniecki pozostał prezesem, Adam Turnau i W. Ciaputa – wiceprezesami[80]. Pod koniec 1949 r. zaczyna w działalności TTN pojawiać się wyraźnie coś nowego. Na zebraniu zarządu 21 grudnia tegoż roku zarząd podjął uchwałę uczczenia 70 rocznicy urodzin generalissimusa Józefa Stalina[81]. Na zebraniu w dniu 25 stycznia 1950 r. Prezydium Zarządu wzywa wszystkich członków TTN do wzięcia udziału w masowych biegach narciarskich w Krakowie w dniu 2 lutego 1950 r. W tej sprawie wysłano nawet okólnik do członków TTN z wezwaniem do obowiązkowego w nich udziału[82]. 14 lutego 1950 r. przedstawiciele TTN wzięli udział w spotkaniu w PZN, gdzie przedstawiono im zasady udziału w biegu masowym „Wszyscy na Turbacz”, który miał się odbyć 19 tegoż miesiąca pod hasłem masowej turystyki narciarskiej świata pracy[83]. 2 kwietnia 1950 r. TTN urządziło bieg zjazdowy o Odznakę PZN z Kasprowego Wierchu na Halę Goryczkową, w których wzięło udział 133 zawodników, w tym 8 pań[84]. Ostatni spis członków TTN za sezon 1949/1950 wykazuje liczbę 207 osób[85]

28 stycznia 1951 r. w Krakowie odbył się I Organizacyjny Zjazd Delegatów Okręgu Krakowskiego Polskiego Towarzystwa Turystyczno – Krajoznawczego. Obradom przewodniczył W. Goetel. Wśród delegatów byli przedstawiciele Tatrzańskiego Towarzystwa Narciarskiego - Adam Alberti, Tadeusz Kozień, Władysław Milata i Adam Turnau, którzy złożyli w imieniu TTN deklarację przystąpienia do PTTK. Pisemną deklarację o przystąpieniu, z datą 28 stycznia 1951 r. podpisali prezes i sekretarz TTN. W ten sposób Tatrzańskie Towarzystwo Narciarzy zakończyło swoją pracowitą działalność na rzecz narciarskiej turystyki górskiej. Jego rolę i tradycję przejęła Komisja Turystyki Narciarskiej Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Turystyczno – Krajoznawczego.

 Rozważając historię Tatrzańskiego Towarzystwa Narciarzy należy zwrócić uwagę na duże znaczenie stowarzyszeń w wielokierunkowym rozwoju turystyki zarówno w końcu XIX wieku jak i w okresie międzywojennym. Nie tylko TTN, ale przede wszystkim Towarzystwo Tatrzańskie (później jako Polskie Towarzystwo Tatrzańskie) oraz Polskie Towarzystwo Krajoznawcze, a także mniejsze jak np. Karpackie Towarzystwa Narciarzy, Podolskie Towarzystwo Turystyczno Krajoznawcze czy wiele innych, stymulowały ruch turystyczny dając podwaliny pod rozwój nowoczesnej turystyki. To aktywność obywatelska, działalność społeczna doprowadziły do powstania sieci schronisk i szlaków turystycznych, rozwoju turystyki letniej i zimowej a także sportów zimowych. Działalność organizacji pozarządowych na polu rozwoju turystyki w okresie międzywojennym to znakomity przykład współpracy stowarzyszeń z administracją państwową, efekty której widoczne są do dzisiaj, które też dzisiaj takiej współpracy mogą być wzorem.

 

Jerzy Kapłon
Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej
PTTK w Krakowie



[1] Zob. J. Kapłon, Karpackie Towarzystwo Narciarzy. Zarys dziejów, „Wierchy” 1997 (wyd. rok 1998), r.63.

[2] Tatry, Wydawnictwo Tatrzańskiego Towarzystwa Narciarzy ze wstępem Adama Zielińskiego, s. 1.

[3] O narciarstwie, Wydawnictwo Tatrzańskiego Towarzystwa Narciarzy, Kraków 1912, s. 23,24.

[4] Z. Pręgowski, Złota księga narciarstwa polskiego. Karpaty Wschodnie, Warszawa 1992, s. 401.

[5] Tenże, Dzieje narciarstwa polskiego do 1914 roku, Warszawa 1994, s. 401.

[6] Tamże, s. 403.

[7] F. Wzorek, M. Töpfer, Sprawozdanie z czynności Towarzystwa Tatrzańskiego „Beskid” w Nowym Sączu za rok 1909 s. XLVII, Protokół z posiedzenia Wydziału, 2.04.1910 r.

[8] Z. Pręgowski, Dzieje …, s. 403.
[9] O narciarstwie, op. cit., s. 26.
[10] Tamże, s. 27.
[11] Z. Pręgowski, Dzieje…, s. 405.

[12] Archiwum Muzeum Tatrzańskiego (dalej AMT), sygn. AR NO 234, k. 170

[13] O narciarstwie, op. cit., s. 30.
[14] Z. Pręgowski, Dzieje…, s. 405.
[15] Tamże, s. 401.

[16] Archiwum Państwowe Kraków (dalej APK), sygn. TTN 3, k. 5

[17] „Słowo Polskie” 1910, nr 583.

[18] Księga protokołów SN PTT za lata 1888-1950, Sprawozdanie z czynności Sekcji Narciarskiej za okres od 10 marca 1910 do 31 grudnia 1911, s. 27.

[19] Tamże, s. 4, 5.
[20] APK, sygn. TTN 8, k. 29.
[21] APK, sygn. TTN 8, k.36.
[22] O narciarstwie, op. cit., s. 29.

[23] „Pamiętnik Towarzystwa Tatrzańskiego” t. XXXIII, 1912, s. XXXV.

[24] APK, sygn. TTN 8, k. 1.

[25] APK, sygn. TTN 8, k. 193-195.

[26] O narciarstwie, op. cit., s. 32-35.
[27] Tamże, s. 31

[28] „Pamiętnik Towarzystwa Tatrzańskiego” t, XXXIV, 1913, s. XLVII.

[29] AMT, sygn. AR NO240, k. 188.
[30] AMT, sygn. AR NO 240, k. 186.
[31] AMT, sygn. AR NO 243, k. 216
[32] Tamże.

[33] „Słowo Polskie” 1913, nr 13.

[34] AMT, sygn. AR NO 243, k. 217.

[35] Z. Pręgowski, Dzieje…, s. 417.
[36] AMT, sygn. AR NO 243, k. 227.

[37] „Pamiętnik Towarzystwa Tatrzańskiego”, t. XXXIV, 1913, s. XLIX.

[38] AMT, sygn. AR NO243, k. 235.
[39] AMT, sygn. AR NO 246, k. 111.

[40] AMT, sygn. AR NO 246, k. 86.

[41] Z. Pręgowski, Dzieje …, s. 420.

[42] Protokół I Zjazdu Delegatów Towarzystw Turystycznych, Krajoznawczych i Narciarskich odbytego w Krakowie w dniach 11 i 12 października 1919 roku str. 3 – w zasobach autora 

[43] Protokół I Zjazdu Delegatów Towarzystw Turystycznych, Krajoznawczych i Narciarskich odbytego w Krakowie w dniach 11 i 12 października 1919 roku str. 15 – w zasobach autora 

[44] APK, sygn. TTN 8, k. 303.

[45] AMT, sygn. AR NO 254, k. 29.

[46] Tamże,
[47] Tamże, k. 322.
[48] AMT, sygn. AR NO 256, k. 324.

[49] Sprawozdanie z działalności Polskiego Związku Narciarskiego w Krakowie1932-1933, Kraków 1933, s. 23.

[50] APK., sygn. TTN 8, k.595

[51] Tatrzańskie Towarzystwo Narciarzy. Sprawozdanie z działalności zarządu w roku 1933-1934, Kraków 1934, s. 8-28.

[52] Tatrzańskie Towarzystwo Narciarzy. Sprawozdanie z działalności zarządu w roku 1934-1935, Kraków 1935 s. 6-20.

[53] Tamże, s. 22-25.

[54] Sprawozdanie z działalności Zarządu TTN w roku 1935-1936, Materiał powielaczowy (w zasobach autora), s. 2-14.

[55] APK, sygn. TTN 1, k. 1.
[56] Tamże, k. 3.
[57] Tamże, k. 9.
[58] Tamże, k. 25.
[59] APK, sygn. TTN 10, k. 1.
[60] Tamże, k. 11.
[61] Tamże, k. 13.
[62] Tamże, k. 77.

[63] APK, sygn. TTN 1, k. 29-31.

[64] Tamże, k. 91.
[65] APK, sygn. TTN 1, k. 93.
[66] Tamże, k. 121.
[67] Tamże, k.155.
[68] Tamże, k. 259.
[69] Tamże, k.277.
[70] Tamże, k. 287.
[71]Tamże, k. 295.
[72]Tamże, k. 347.
[73]Tamże, k. 359.
[74] Tamże, k. 417.
[75] Tamże, k. 407.
[76] Tamże, k. 481.
[77] Tamże, k. 515.
[78] Tamże, k. 559.
[79] Tamże, k. 567.
[80] Tamże, k. 595.
[81] Tamże, k. 609.
[82] Tamże, k. 618.
[83] Tamże, k. 623.
[84] APK, sygn. TTN 7, k. 155.

[85] APK, sygn. TTN 6, k. 55-62.

 

COTG PTTK i autorzy vademecum wyrażają zgodę na wszelkie powielanie zasobów Vademecum pod warunkiem przytoczenia źródła i autora.

 

Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK
31-010 Kraków,
ul. Jagiellońska 6
tel.: 12 422 28 40
e-mail: poczta@cotg.pttk.pl

Katalog Centralnej Biblioteki Górskiej PTTK

Bibliografia Górska

Górska Encyklopedia COTG PTTK

Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK
31-010 Kraków, ul. Jagiellońska 6
tel.: 12 422 28 40
e-mail: poczta@cotg.pttk.pl

NeoServer > ©2004 - <