Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK

Vademecum Górskie COTG PTTK

>> Regulamin << >> Jak zostać współautorem Vademecum <<

Treść hasła:

lub wybierz interesujacą cię literę

Przełęcz Sanguszki:

Przełęcz Sanguszki

Przełęcz Sanguszki jest rozległym obniżeniem grzbietu oddzielającym doliny Harbutówki i Paleczki (fot. 1). Etymologia nazwy związana jest z upamiętnieniem księcia Eustachego Sanguszki (1842-1903), który w latach 1890-1895 sprawował urząd marszałka galicyjskiego sejmu krajowego. Przez przełęcz przebiega droga wojewódzka nr 956. Niewątpliwie stanowi ona jeden z najciekawszych zabytków drogownictwa, pod względem inżynieryjnym, historycznym i krajobrazowym, w polskiej części Karpat Zachodnich. Droga łączy ze sobą Sułkowice z suchą Beskidzką. Wybudowano ją w latach 1894-1895, w celu zmniejszenia długości drogi do Suchej i Zembrzyc od strony Krakowa.

Przełęcz Sanguszki, fot.: Paulina Węgrzyn

W 1895 roku na przełęczy w pobliżu drogi wybudowano kamienny pomnik (fot. 2), upamiętniający budowę trasy. Świadczy on dzisiaj o randze przeprawy drogowej przez góry w tamtych czasach. Patronami inwestycji byli: C. K. Namiestnik K. Badeni oraz Marszałek Kraju Ks. E. Sanguszko. Na pomniku wyryto inskrypcję „Przejście przez te górę zbudowano za rządów ich Ekscelencyj C. K. Namiestnika hr. K. Badeniego i Marszałka Krajowego Ks. E. Sanguszki D. 4 maja 1895r” . Stanowi on dowód kunsztu inżynieryjnego ówczesnych lat. Droga ta posiadała dwa znaczenia: gospodarcze oraz militarne.

Pomnik na Przełęczy Sanguszki, fot.: Paulina Węgrzyn

Na przełęczy znajduje się również krzyż. Został on wzniesiony 3 maja 1999 roku, dla upamiętnienia ofiar konfederacji barskiej, którzy zginęli w obronie ojczyzny w walce z Rosjanami. Ich masowy grób znajduje się na wzgórzu, które miejscowa ludność nazywa „Groby”. Oprócz pomnika i krzyża, na przełęczy znajdują się również pozostałości ziemnych fortyfikacji z 1914 roku, które można zobaczyć obok drogi u podnóża Krowiej Góry. Ich funkcją było ryglowanie traktu od strony Sułkowic, w momencie ataku Rosjan.

Krzyż upamiętniający ofiary Konfederacji Barskiej, fot.: Paulina Węgrzyn

Przełęcz Sanguszki jest bardzo atrakcyjnym miejscem pod względem turystycznym. Rozciąga się z niej wspaniała panorama na południową część Beskidu Makowskiego oraz Pogórze Wielickie. Jest to również wspaniała baza wypadowa na wędrówki piesze po paśmie Sularzówki i Trzebuńskiej Góry z najwyższym punktem Babicą (727 m n.p.m.) oraz Działem Paleckim na Lanckorońską Górę (552 m n.p.m.), przez które biegnie niebieski szlak turystyczny.

Paulina Węgrzyn

COTG PTTK i autorzy vademecum wyrażają zgodę na wszelkie powielanie zasobów Vademecum pod warunkiem przytoczenia źródła i autora.

Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK
31-010 Kraków,
ul. Jagiellońska 6
tel.: 12 422 28 40
e-mail: poczta@cotg.pttk.pl

Katalog Centralnej Biblioteki Górskiej PTTK