Vademecum Górskie COTG PTTK

Rezerwat przyrody nieożywionej „Luboń Wielki”

 Rezerwat utworzono na podstawie zarządzenia Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 15 lipca 1970 roku w celu zachowania ze względu naukowych i dydaktycznych osuwiska fliszowego z bogactwem form skalnych o oryginalnych kształtach. Pierwotnie jego powierzchnia wynosiła 11,80 ha, jednak w roku 2004 z rozporządzenia Ministra Środowiska powiększono go do 35,24 ha. Od 2008 roku obszar jest objęty ochroną NATURA 2000.

Rezerwat "Luboń Wielki",  fot. Justyna Muzyk

Rezerwat położony jest na ostrym zboczu południowo-wschodnim stoku Lubonia Wielkiego w Beskidzie Wyspowym. Grunty pozostają w zarządzie Lasów Państwowych, Nadleśnictwa Limanowa. Przechodzi tędy żółty szlak turystyczny z Rabki Zarytego na szczyt Lubonia Wielkiego. Nazywany jest na tym odcinku „Percią Borkowskiego”.

Rezerwat "Luboń Wielki", fot. Justyna Muzyk

W centralnej części obszaru znajduje się duże osuwisko fliszowe o głęboko przebiegającej powierzchni poślizgu, na granicy gruboławicowych piaskowców formacji magurskiej wieku eoceńskiego. W środkowej części występuje długa na 180m krawędź ściany osuwiskowej, opadającej blisko 30 metrowej wysokości urwiskiem. W ścianie znajduję się kilka półek skalnych. U jej podnóża rozciąga się szeroki na około 20-30m obszar niszy osuwiskowej, zasłanej blokami skalnymi. Osunięte masy skalne nie ulegają rozdrobnieniu, utworzyły garby o wysokości kilku metrów zwane „Dziurawymi Turniami”. Tworzą one duże rozpadliny skalne ze szczelinami i rowami. Niżej na wysokości 980 m n.p.m. pojawia się jęzor osuwiskowy z rumowiskami skalnymi o powierzchni 0,5ha.   Przez nie przechodzi szlak (żółty).

W rezerwacie chroni się również elementy flory i fauny charakterystyczne dla lasów bukowych i mieszanych regla dolnego. Występuje tu naparstnica zwyczajna i śnieżyczka przebiśnieg, które są objęte ochrona całkowitą. Na opisywanym terenie możemy też spotkać sarny, dziki, jelenie, lisy, kuny leśne i łasice.

Naparstnica zwyczajna

Źródło: http://atlas.przyroda.net.pl/roslina.php?id=6

Śnieżyczka przebiśnieg

źródło: http://naturalnie-biedrzyn.blogspot.com/2010/04/sniezyczka-przebisnieg.html

Teren ten z racji istnienia jaskiń i schronisk skalnych stał się także atrakcją dla grotołazów i przygodnych turystów pragnących odnaleźć skarby jak to w każdej jaskini - zakopane przez zbójów. Na dzień dzisiejszy w rezerwacie „Luboń Wielki” znanych jest 13 jaskiń i schronisk, z których największą jest Jaskinia w Luboniu Wielkim II (26 m długości i 9 m deniwelacji), jest ona też jedyną posiadającą własny mikroklimat. Zimą 1999/2000 hibernowały w niej dwa nietoperze – prawdopodobnie nocki duże, ostatniej zimy nie pojawiły się.

Oprac. Justyna Muzyk

Bibliografia:

• Dariusz Gacek, Beskid Wyspowy, wyd. Compass, Kraków 2010
• http://ssb.strefa.pl/lubonwielki.htm
• http://natura2000.gdos.gov.pl/datafiles/index/name:Luboń%20Wielki
• Tablice informacyjne na Luboniu Wielkim.

COTG PTTK i autorzy vademecum wyrażają zgodę na wszelkie powielanie zasobów Vademecum pod warunkiem przytoczenia źródła i autora.