Vademecum Górskie COTG PTTK

Władysław Stefan Lenkiewicz

Władysław Stefan Lenkiewicz urodził się we Lwowie 10.04.1916 r. w rodzinie inteligenckiej. Ojciec był nauczycielem gimnazjalnym, z wykształcenia filologiem (greka, łacina, polski); matka była nauczycielką w szkole podstawowej. W.S.L. skończył szkołę podstawową i gimnazjum staro-klasyczne we Lwowie w r.1934. Studia wyższe to Politechnika Lwowska, Wydz. Mechaniczny, Oddział Maszynowy, sekcja konstrukcyjna, specjalność pojazdy mechaniczne. Dyplom ukończenia studiów wyższych otrzymał we Lwowie w styczniu 1941 r. a w r. 1948 nostryfikował go na Politechnice Śląskiej.

Podczas wojny pracował jako szef kontroli technicznej, kierowca, ślusarz, kreślarz, kierownik warsztatów mechanicznych, projektant, asystent w Katedrze Maszyn Dźwigowych Instytutu Politechnicznego (Politechnika Lwowska). Aresztowany przez NKWD w 1944 r i zwolniony w 1945 r. (wykupiony biżuterią rodzinną przez żonę) wyjechał z rodziną do Polski w kwietniu 1945 r.

Ożenił się w 1941 z Zofią z d. Winnicką, studentką biologii Uniwersytetu im. Jana Kazimierza we Lwowie. Ukończyła ona studia w Krakowie, na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie później zrobiła doktorat i habilitację, a następnie została kierownikiem Zakładu Psychologii i Etologii Zwierząt UJ. Zmarła w 1990 r. Małżeństwo miało dwie córki:  Ewę (ur.1946 r) i Martę (ur.1948 r). Obecnie od wielu lat obie przebywają za granicą.

Podczas wojny, w 1941 r. ojciec WSL, Adam Lenkiewicz został aresztowany za pracę w konspiracji i po wyroku rozstrzelany w czerwcu 1941 r. w wieku 53 lat. Adam Lenkiewicz był znanym fotografikiem (prezesem Lwowskiego Towarzystwa Fotograficznego), a także znanym działaczem turystyczno-narciarskim oraz prezesem Oddziału Lwowskiego Towarzystwa Tatrzańskiego. Matka WSL zmarła w Rabce w 1963 r. u córki Anny Lenkiewicz-Bryckiej, lekarza-pediatry.

Po repatriacji do Polski WSL uruchomił szkolenie kierowców samochodowych w Kalwarii Zebrzydowskiej, Wadowicach,  Andrychowie, Suchej Beskidzkiej, Zatorze i Zembrzycach. Swój pierwszy samochód szkoleniowy nabył od Rosjan za butelkę wódki i woził nim rodzinę wystawiając niemowlę przez okno z powodu przedostających się do wnętrza spalin...

Następnie WSL przeniósł się do Krakowa, gdzie został zatrudniony na Akademii Górniczo-Hutniczej w 1950 r. na  stanowisku starszego asystenta w Katedrze Części Maszyn. Po przepracowaniu 36 lat na tej uczelni, w 1986 r. przeszedł na emeryturę jako profesor nadzwyczajny. Do końca życia konsultował prace naukowe swoich byłych pracowników i wychowanków.

Działalność i osiągnięcia naukowe WSL

WSL wyspecjalizował się w trzech dziedzinach: tribologia, metodologia projektowania i teoria eksploatacji obiektów technicznych. Pracę doktorską obronił w 1962 roku, pracę habilitacyjną w 1968 r. Adiunktem mianowano go w 1953 r., docentem w 1968 r., a profesorem nadzwyczajnym w 1979 r. Jest autorem 170. prac naukowych, był promotorem 15. doktorów. Opracował 42 recenzje prac doktorskich i habilitacyjnych oraz wniosków na stopień profesora. Był przez 3 kadencje członkiem Komitetu Naukoznawstwa PAN, członkiem innych Komisji PAN i Towarzystw Naukowych. Organizował wiele konferencji i zjazdów naukowych także o zasięgu ogólnopolskim. Po przejściu na emeryturę zainicjował projekt (grant) finansowany przez Komitet Badań Naukowych i był jego głównym konsultantem oraz autorem lub współautorem 9. prac naukowych, drukowanych w czasopismach krajowych i zagranicznych (1998 - 2001). Był twórcą czterech patentów i laureatem nagród Ministra Szkolnictwa Wyższego i Rektora Uczelni. Otrzymał następujące odznaczenia: Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Ordery Zasłużonego dla Miasta Katowic i Krakowa. Przez wiele lat był członkiem Związku Nauczycielstwa Polskiego. Nie był nigdy członkiem PZPR.

Liczące się osiągnięcia naukowe

• stworzenie ośrodka twórczego projektowania (międzywydziałowy, interdyscyplinarny). Zorganizowanie dwóch konferencji o zasięgu ogólnopolskim  o tej problematyce;
• stworzenie ośrodka dynamiki procesów tarcia w AGH w Krakowie;
• inicjatywa wprowadzenia kształcenia w kierunkach eksploatacji, tribologii i niezawodności eksploatacyjnej na Wydziale;
• istotne publikacje w problematykach: metodologii projektowania m.in. opracowanie (wraz z doc. B.Machowskim) 6. metod projektowania, o nazwie LEMACH częściowo wdrożonych w biurach projektów;
• stworzenie metody „projektowania intuicyjnego” (publikacja);
• nowe podejście do ocen niezawodności skojarzeń tribologicznych (rozdzielenie niezawodności procesów i węzłów tarcia – publikacja w Zagadnieniach Eksploatacji Maszyn PAN 1/2001);
• kierowanie i koordynacja raportu o kształceniu eksploatacyjnym w Polsce;

-    promotorstwo 15. zakończonych doktoratów z dziedzin tribologii i teorii  eksploatacji

Zajęcia i działalność zawodowa poza uczelnią

W latach 1953 do 1990 WSL był ekspertem Zespołu Rzeczoznawców Techniki Samochodowej i Ruchu Drogowego w Krakowie (prawo jazdy na wszystkie pojazdy mechaniczne posiadał od 1934 r). W końcowych latach kariery zawodowej był ekspertem międzynarodowym w tej dziedzinie. W tej specjalności wykonał ponad 3500 ekspertyz. Od 1954 r. był też biegłym Sądu Wojewódzkiego w Krakowie w zakresie techniki samochodowej i ruchu drogowego. W latach sześćdziesiątych był współautorem planu regulacji ruchu w mieście Krakowie. W tym też okresie  pracował przez dwa lata jako nauczyciel w Liceum Mechanicznym w Krakowie (równolegle z pracą na uczelni).

Działalność sportowa i turystyczna

Główną pasją WSL było zawsze narciarstwo oraz turystyka górska. Zaczął jeździć na nartach w piątym roku życia, co wówczas (1921 r.) było ewenementem. Uczył go ojciec, już wówczas wysoko kwalifikowany narciarz i turysta. Od dziesiątego roku życia WSL jeździł z ojcem w góry na narty. Przed II Wojną Światową startował w zawodach narciarskich w konkurencjach alpejskich jako liczący się sportowiec. Uprawiał też czynnie turystykę letnią i narciarską w Karpatach Wschodnich i w Tatrach. W 1939 r. ukończył kurs na stopień pomocnika instruktora narciarskiego, a w 1950 r. kurs instruktorski. W 1953 r. został mianowany instruktorem wykładowcą Polskiego Związku Narciarskiego i instruktorem międzynarodowym. Przez wiele lat szkolił instruktorów narciarstwa i narciarzy na obozach PTTK i AGH w Krościenku n. Dunajcem oraz w Bukowinie Tatrzańskiej. Pracował społecznie w Komisji Turystyki Narciarskiej PTTK, przez kilka lat jako vice-prezes, w Polskim Związku Narciarskim jako przewodniczący Komisji Bezpieczeństwa i Profilaktyki w narciarstwie, jako sędzia związkowy PZN, jako wykładowca turystyki narciarskiej. Przez wiele lat był przewodniczącym Sekcji Narciarskiej klubu Kolejarz-Olsza w Krakowie (największej wówczas sekcji narciarskiej w Polsce). Otrzymał wszelkie możliwe odznaczenia narciarskie i Odznakę Zasłużonego Działacza Turystyki przyznaną przez GKKF. Po wojnie również startował w zawodach narciarskich, brał udział w rajdach i 4 razy reprezentował Polskę na Międzynarodowych Kongresach Nauczycieli Narciarstwa (Badgastein, Monte Bondone, Zakopane, Strbskie Pleso). Był również biegłym Sądu Wojewódzkiego w Krakowie ds. narciarstwa i wypadków narciarskich.

Opublikował 3 książki o tematyce narciarskiej jako autor lub współautor, z których najważniejszą pozycją jest KODEKS NARCIARSKI, opracowany wraz z mec. Andrzejem Rozmarynowiczem. Pod jego redakcją i przy współautorstwie powstał również poradnik narciarski p.t „NARTY, Narty,  narty”.  Opracował m.inn. cykl szkolenia na nartach karwingowych.

Poza narciarstwem i turystyką WSL uprawiał w młodych latach lekkoatletykę, szybownictwo, kajakarstwo, płetwonurkowanie i wspinaczkę wysokogórską (był przez pewien czas członkiem Klubu Wysokogórskiego). Przed wojną brał wraz z ojcem udział w rajdach samochodowych jako kierowca i pilot. Poza rajdami i narciarstwem zjazdowym wymienione sporty uprawiał niezawodniczo. Zaprzestał uprawiania wspinaczek po poważnym wypadku lawinowym.

W wojsku nie służył, ale miał stopień podporucznika rezerwy.

Osiągnięcia  w działalności sportowo - turystycznej

• opracowanie i wydanie (3 wydania) Kodeksu Narciarskiego (współautor mec. Andrzej Rozmarynowicz);
• działalność w Komisji Bezpieczeństwa i Profilaktyki w Narciarstwie PZN (5 filmów, foldery, publikacje, udział w konferencjach), zorganizowanie kursu dla kandydatów na biegłych sądowych w specjalizacji wypadków narciarskich;
• praca biegłego sądowego Sądu Wojewódzkiego w Krakowie w dziedzinie narciarstwa i wypadków narciarskich;
• liczne odznaczenia: GKKF, PZN, PTTK oraz  odznaki sprawnościowe górskie i narciarskie;
• uprawianie narciarstwa i turystyki do sędziwego wieku (86 lat).

Praca twórcza w dziedzinie literatury

WSL miał uzdolnienia literackie, które przejawiły się już w gimnazjum, gdzie był przewodniczącym Koła Polonistów. W czasie studiów i w czasach wojennych pisał dla siebie, a po wojnie związał się z Tygodnikiem PRZEKRÓJ, gdzie drukował swoje opowiadania jak i w innych czasopismach. W latach 50. założył na AGH wewnętrzną gazetę p.t. "Wektor", której był naczelnym redaktorem i jako pierwszy publikował w niej rysunki i wiersze Adama Macedońskiego. Po przejściu na emeryturę opublikował pod pseudonimem Stefan Lenkiewicz 4 tomy opowiadań (z tego 2 o tematyce górskiej) i 2 tomy poetyckie. Opracował 5 scenariuszy zrealizowanych filmów krótkometrażowych. Na podstawie jego opowiadań powstały dwa słuchowiska radiowe. Jest on członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich Oddział w Krakowie.

Osiągnięcia literackie

Tomy opowiadań „Na nartach w Czarnohorze”, „Dawnymi szlakami Gorganów”, „Kuternoga na linie”, „Projektant ptaków”, słuchowiska radiowe, tomiki poetyckie „Wynikanie”, „Świat pod powiekami”.

Stosunek do religii

WSL był racjonalistą jako naukowiec i nie wierzył w nic, co nie jest udowodnione. Formalnie był członkiem społeczności katolickiej, ponieważ został w dzieciństwie ochrzczony, ale od siedemnastego roku życia był agnostykiem, lecz nie ateistą. Wyrażał pogląd, że błędem nauki jest wrogość albo obojętność w stosunku do zjawisk parapsychicznych, które wymagają badań. W tym sensie reprezentował poszerzony racjonalizm.

APPENDIX

Spis osób przyjaciół, kolegów i postaci, którym WSL wiele zawdzięcza w kształtowaniu jego osobowości

Poniżej podano spis osób zaprzyjaźnionych z WSL w porządku alfabetycznym, z pominięciem żyjących i zmarłych członków rodziny i wymienionych w życiorysie.  Nazwiska osób zmarłych wytuszczono.

Tadeusz Brzozowski  - artysta malarz.

Tadeusz Marian Bielecki  - mgr, GOPR Bielsko - Biała, działacz turystyczny.

Marian Eile-Kwaśniewski  - nacz. redaktor PRZEKROJU.  

Wojciech Gasparski  - prof. zwyczajny, filozof, prakseolog.

Janina Ipohorska   - (Jan Kamyczek)  z-ca red. nacz. PRZEKROJU, kuzynka.

Edwin Jędrkiewicz  - filolog, pisarz, tłumacz, poeta.

Andrzej  Jędrkiewicz - mgr inż. specjalista budowy autostrad, syn Edwina.

Bogdan Kisielewski  - mgr inż. geolog, wydawca, człowiek wszechstronny.

Wanda Klominek - dr socjolog i psycholog, specjalistka od spraw adopcji, pisarka.

Jerzy Krasicki  - pisarz, reportarzysta.

Józef Konieczny  - dr filozofii, prakseolog, współtwórca teorii eksploatacji.

Stanisław Kulig - dr inż. wynalazca (doktorant WSL).

Zygmunt Knaus - student - kolega i przyjaciel, poległ w 1939 r.

Jerzy Lasocki - dr fizyki, wybitny metrolog, przyjaciel.

Michał Lawina - doc. dr inż. pisarz, poeta, filozof. Przyjaciel od lat szkolnych.

Jerzy Łanowski  - prof. zwyczajny, filolog, pisarz, tłumacz. Przyjaciel od lat szkolnych.

Bogusław Machowski - doc. dr inż. projektant, naukowiec. Przyjaciel, współautor.

Adam Marasek - inż. ratownik TOPR, współautor broszury.

Kazimierz Masłowski - artysta malarz, międzynarodowy działacz narciarski.

Otto Nikodym - prof. fizyk, filozof, pianista.

Wojciech Opania - rzeźbiarz, projektant.

Anna Osuch - dr inż. metalurg, doktorantka WSL, tribolog.

Andrzej Pawłowski - prof. artysta malarz, metodolog projektowania.

Zbigniew Popławski - dr hab. inż. tribolog, kronikarz, specjalista od fortyfikacji.

Anna i Zbigniew Pieczykolan - artyści malarze.

Stanisław Pytko - prof. zwyczajny AGH, kolega, przyjaciel.

Andrzej Rozmarynowicz - adwokat, dr praw, współautor Kodeksu Narciarskiego.

Anna Skoczylas - poetka, alpinistka.

Stanisław Skrowaczewski - światowej sławy dyrygent, kompozytor. Przyjaciel z lat młodzieńczych.

Andrzej Solecki - prof. architekt, kuzyn.

Tadeusz Streng - mgr inż. specjalista elektrowni wiatrowych w Kanadzie.

Hanna Szebeko - prawnik, sędzia NSA, turystka, narciarka.

Danuta Szukała - pianistka, st. wykładowca Akademii Muzycznej w Poznaniu, przyjaciółka, towarzyszka życia po śmierci żony.

Maryna Broniewska-Szlemińska - tancerka, reżyser teatralny.

Jan Szybka - profesor, specjalista w teorii eksploatacji, przyjaciel.

Wisława Szymborska - poetka, laureatka Nagrody Nobla.

Wojciech Tarnowski - prof. Politechniki Koszalińskiej, przyjaciel.

Bolesław Wojciechowicz - prof. zwyczajny, b. rektor Politechniki Poznańskiej, przyjaciel.

Władysław Witwicki - prof. psychologii, tłumacz Platona.

Halina, Janusz Zakrzewscy - przyjaciele.

Stefan Ziemba - prof. zwyczajny, członek PAN, przyjaciel.

Mieczysław Zipser - lotnik RAF w Anglii, przyjaciel.

                        Władysław Stefan Lenkiewicz

Kraków, 2006-01-20

Zaktualizowane przez córki w Krakowie, 8 października 2012

COTG PTTK i autorzy vademecum wyrażają zgodę na wszelkie powielanie zasobów Vademecum pod warunkiem przytoczenia źródła i autora.