Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK

Vademecum Górskie COTG PTTK

>> Regulamin << >> Jak zostać współautorem Vademecum <<

Treść hasła:

lub wybierz interesujacą cię literę

Ornak schronisko na Hali:

Schronisko PTTK na Hali Ornak

Dolina Kościeliska

Dolina Kościeliska, położona w Tatrach Zachodnich, w odległości ok. 6 km od Zakopanego jest drugą co do wielkości doliną Tatr Polskich. Jej długość wynosi 8 km, obwód 27 km, a powierzchnia 34 km2. Dolina należy do tak zwanych dolin walnych, a więc takich, które ciągną się od podnóża Tatr aż do ich głównego grzbietu.

Dolinę Kościeliską otaczają od południa Błyszcz, Kamienista, Smreczyński Wierch i Tomanowy Wierch, od wschodu Ciemniak, Organy, Kończysta Turnia, Mały Regiel, a od zachodu Ornak, Kominiarski Wierch, Stoły i Kopki. Dolina posiada szereg bocznych odgałęzień. najważniejsze z nich to Dolina Miętusia, Wąwóz Kraków, Dolina Tomanowa i Smytnia.

Stare schroniska

Dolina Kościeliska była celem wycieczek już od początku turystyki tatrzańskiej. W roku 1875 Towarzystwo Tatrzańskie wybudowało przy Lodowym Źródle altanę turystyczną, która istniała do roku 1892. Następną altanę zbudowało Towarzystwo Tatrzańskie w roku 1892 obok Krzyża Wincentego Pola na Hali Smytniej. Krzyż ten, pierwotnie drewniany, ustawiony został w roku 1852 przez uczestników prawie 100-osobowej wycieczki studentów kierowanej przez Wincentego Pola, poetę i pierwszego profesora geografii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Trzecia altana w tym rejonie zbudowana została także przez TT w roku 1896 nad brzegiem Stawu Smreczyńskiego. Z czasem i ona przestała istnieć.

Pierwszym schroniskiem w Dolinie Kościeliskiej był przebudowany w latach 1910–11 duży szałas stojący na Hali Pysznej. Następnie członkowie zakopiańskiej Sekcji Narciarskiej TT zbudowali tam małe schronisko, przebudowywane jeszcze w latach 1919, 1923 i 1936. W czasie II wojny światowej dawało ono schronienie partyzantom radzieckim, zatrzymywali się tu również kurierzy tatrzańscy podążający na Węgry. Schronisko na Pysznej spłonęło trafione pociskiem niemieckiego moździerza w czasie walk z partyzantami.

Schronisko PTTK na Hali Ornak

Obecne schronisko w Dolinie Kościeliskiej stoi na Małej Polance Ornaczańskiej należącej do Hali Ornak. Jest to drewniany budynek w stylu nowozakopiańskim, wykonany według projektu inż. Anny Górskiej. Schronisko oddano do użytku w dniu 8 sierpnia 1948 roku. Pierwszym patronem schroniska był Bronisław Czech, świetny narciarz i olimpijczyk, zawodnik SN PTT 1907 Zakopane, a jednym z budowniczych i gazdów obiektu w tym początkowym okresie był Stanisław Marusarz. W czerwcu 1973 r. budynek schroniska otrzymał imię prof. Walerego Goetla – znawcy i zwolennika ochrony przyrody tatrzańskiej (tablica pamiątkowa jest dłuta Bronisława Chromego).

Walery Goetel

Walery Goetel urodził się 14 kwietnia 1889 r. w Suchej Beskidzkiej. Zmarł 6 listopada 1972 r. w Krakowie. Geolog, taternik, narciarz, wybitny działacz taternicki i jeden z czołowych działaczy w dziedzinie ochrony przyrody w Polsce i Europie. Studia geologiczne odbył na UJ w Krakowie w latach 1907–10 i w Wiedniu 1910–12. Badania geologiczne w Tatrach zaczął w 1911 r. W tym okresie zwiedził wiele krajów Europy, Azji i Afryki.

W latach 1939–1951 był rektorem krakowskiej Akademii Górniczo- Hutniczej.

Jako taternik dokonał wielu pierwszych wejść w Tatrach, między innymi: na Lodowy przez Dolinę Czarną Jaworową (1909 r.), na Mnicha zimą (1910 r., ze Stanisławem Zdybem i Henrykiem Bednarskim) i wielu innych. Przed I wojną światową był także jednym z pionierów narciarstwa w Polsce, uczestniczył w wycieczkach narciarskich w Tatry, Beskidy (I wejście zimowe na Babią Górę). Jeździł także w Karpatach Wschodnich i Alpach (m.in wejście narciarskie na Hoher Sonnblick (3106 m). Od 1914 r. był jednym z najbardziej aktywnych działaczy Towarzystwa Tatrzańskiego, potem Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego oraz Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego. W latach 1928–1949 był redaktorem „Wierchów”, a w latach 1950–72 przewodniczącym ich komitetu redakcyjnego.

W PTTK był długoletnim przewodniczącym Komisji Turystyki Górskiej (1950–72). Pisał wiele artykułów i prac sprawozdawczych, wspomnieniowych i programowych do „Taternika”, „Pamiętnika Towarzystwa Tatrzańskiego, „Wierchów” i innych czasopism.

Na początku 1913 r. został członkiem Sekcji Ochrony Tatr, a od 1922 r., przez 47 lat był członkiem Państwowej Rady Ochrony Przyrody. Ogłosił wiele bardzo cennych prac poświęconych Tatrom – ich geologii i ochronie.

Obecnie

Schronisko w części hotelowej dysponuje 2, 3, 4, i 8-osobowymi pokojami, łazienkami z natryskami oraz toaletami. Goście mogą korzytać ze stołówki oraz kuchni, a wieczorem czynny jest barek. Gospodarzami są Anna i Grzegorz Gąsienica Daniel

opr. Roman Zadora

Źródła: M. Baścik - Dolina Kościeliska. Śladami badaczy, artystów i wędrowców, Zakopane 2001

S. Berezowski - Dolina Kościeliska. Zwięzła monografia krajoznawcza, Warszawa 1953

E. Moskała - Schroniska PTTK w Karpatach Polskich, Warszawa - Kraków 1980

Z.i W.H. Paryscy - Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin 1995

D. Richter - Monografia schroniska Ornak w Dolinie Kościeliskiej. Praca magisterska w Zakładzie Geografii Turyzmu Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1989

Strona internetowa schroniska PTTK na Hali Ornak: http://www.ornak.tatrynet.pl/

L. Smyczyńska - Profesor Walery Goetel. Geolog. Dydaktyk. Społecznik, Warszawa 1984

Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK
31-010 Kraków,
ul. Jagiellońska 6
tel.: 12 422 28 40
e-mail: poczta@cotg.pttk.pl

Katalog Centralnej Biblioteki Górskiej PTTK