Vademecum Górskie COTG PTTK
Bartne schronisko: Bacówka PTTK w BartnemBeskid Niski
Beskid Niski, którego trzon stanowi ciągnący się prawie 100 km główny grzbiet karpacki, jest położony pomiędzy Bieszczadami na wschodzie a Beskidem Sądeckim zachodzie. Na tym odcinku główny wododział karpacki cechuje się najmniejszymi w całych Karpatach wysokościami (najniższa przełęcz – Dukielska – 500 m n.p.m.). Najwyższym szczytem całego Beskidu Niskiego jest Bušov (1002 m) na Słowacji, a w Polsce Lackowa (997 m). Przeważają tutaj szerokie, kopulaste pasma o przebiegu z północnego zachodu na południowy wschód.
Magurski Park Narodowy
Magurski Park Narodowy utworzony został w 1995 roku na obszarze 19962 ha, a obecnie zajmuje powierzchnię 19439 ha. Park leży w Beskidzie Niskim, przy granicy z Republiką Słowacką. Położony jest na terenie województw podkarpackiego i małopolskiego. Obejmuje znaczną część obszaru źródłowego Wisłoki, jakim jest masyw Magury Wątkowskiej, będący fragmentem głównego grzbietu karpackiego. W parku dominują ekosystemy leśne, które zajmują 18531 ha.
MPN chroni przede wszystkim unikatowy w skali Karpat obszar przejściowy między Karpatami Zachodnimi i Karpatami Wschodnimi. Na jego terenie wyróżnić można dwa piętra roślinne: pogórza i regla dolnego. Piętro pogórza, zajmujące około 43% powierzchni parku i sięgające 530 m, to głównie drzewostany sztuczne z przewagą sosny. Znajdują się tu też liczne łąki i pastwiska, a także torfowiska. Piętro regla dolnego, zajmujące około 57% powierzchni parku i sięgające od 530 m wzwyż (najwyższy szczyt w Parku to Wątkowa 846 m), to głównie naturalne lasy bukowe (udział lasów sztucznych jest tu zdecydowanie mniejszy) z domieszką jedlin i rzadko występujących w Karpatach jaworzyn. W parku występuje prawie 800 gatunków roślin i prawie 200 gatunków zwierząt (nie licząc owadów).
Ssaki reprezentowane są w parku m.in. przez niedzwiedzia, łosia, wilka, rysia, żbika i bobra. Z ptaków koniecznie zauważyć trzeba występowanie myszołowa, którego zagęszczenie w MPN jest jednym z najwyższych w Polsce. Inne gatunki to m.in. orlik krzykliwy i krogulec.
Bartne
Wieś położona w dolinie potoku Bartnianka na wysokości 460–600 m. Od północnego wschodu otacza ją pasmo Magury Wątkowskiej, od południowego wschodu stoki Mareszki (801 m), a od południa i południowego zachodu Magurycz Duży (777 m), Magurycz Mały (698 m) i Ostra Góra (759 m).
Bartne, którego nazwa wywodzi się prawdopodobnie od barci, powstało prawdopodobnie w XVI w. Wieś – zamieszkiwana przez ludność pochodzenia łemkowskiego – aż do rozbiorów pozostawała wsią królewską w składzie starostwa bieckiego. Pod koniec XIX wieku liczyła 132 gospodarstwa i ponad 800 mieszkańców, których głównym zajęciem było pasterstwo. Wieś była także niekwestionowaną stolicą łemkowskiego kamieniarstwa, czerpiącego surowiec z pokładów twardego piaskowca w zboczach Magurycza Dużego. Produkowano tutaj żarna i kamienie młyńskie, a także kamienne rzeźby przydrożne i cmentarne, które oglądać można do dziś dzień.
Łemków w wyniku akcji „Wisła” w 1947 roku wysiedlono (głównie w okolice Legnicy), a ich gospodarstwa zajęli polscy osadnicy. Powroty zaczęły się w 1956 roku. Łemkowie zaczęli, wykupywać swoje dawne gospodarstwa tak, że w chwili obecnej stanowią większość mieszkańców.
Najcenniejszym zabytkiem Bartnego jest dawna cerkiew greckokatolicka wzniesiona w 1842 roku, obecnie obiekt muzealny – filia Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu. Druga cerkiew, prawosławna, pod wezwaniem śś. Kosmy i Damiana, ukończona została w 1930 roku. Powstała w wyniku konfliktu większości mieszkańców z proboszczem cerkwi greckokatolickiej, w wyniku którego w 1928 roku przeszli oni na prawosławie.
Schronisko PTTK
Potrzeba budowy schroniska w Bartnem wynikła w chwili powstania głównego szlaku beskidzkiego, który został wyznakowany w latach 1952–53. Na odcinku od Krynicy do Komańczy, tj. na długości około 200 km nie było żadnego schroniska turystycznego. Sytuację ratowały stacje turystyczne PTTK – jedną z pierwszych uruchomiono w Bartnem u gospodarza Felenczaka w 1953 roku. W roku 1964 uległa ona pożarowi i jedynym w okolicy schronieniem dla turystów stało się wybudowane w 1955 schronisko na Magurze Małastowskiej.
Oddział PTTK w Gorlicach od lat projektował stworzenie w tym miejscu wygodnej bazy noclegowej, gdy więc w 1974 narodziła się koncepcja budowy w górach „bacówek PTTK” – małych schronisk turystycznych – zdecydował się wybudować w Bartnem bacówkę z pomocą Zrzeszenia Gospodarki Turystycznej PTTK w Warszawie. Po zakupie parceli i wybudowaniu drogi dojazdowej oraz położeniu fundamentów w 1974 roku okazało się że budowa przerasta siły Oddziału. Wiosną 1975 r. przekazano ją do realizacji przez Zespół Obiektów Turystycznych w Sanoku, który dysponował własną służbą inwestycyjną i brygadą remontowo- budowlaną. Konstrukcję drewnianą budynku z dostarczonych bali wykonał tartak w Ropicy Górnej. Do montowania jej na fundamentach przystąpiono na wiosnę 1976 roku. Budynek gotowy do eksploatacji wykonawca oddał w 1977 roku. Uroczyste otwarcie odbyło się 3 lipca tegoż roku
Schronisko prowadziła spółka Schroniska i Hotele PTTK „Karpaty” do 1996 roku, kiedy to zostało ono przekazane z powrotem Oddziałowi Gorlickiemu PTTK, który gospodaruje w nim do chwili obecnej
Obecnie w schronisku jest 25 miejsc noclegowych w pokojach 2–7 osobowych. Łazienki ogólnodostępne (męska i damska; WC, umywalki i natryski z ciepłą wodą). W obiekcie znajduje się jadalnia/świetlica z tradycyjnym kominkiem wyposażona w stylowe ławy, bufet/sklepik całodobowy (ciepłe i zimne napoje bezalkoholowe, dania barowe, słodycze itp.), kino schroniskowe (projektor multimedialny).
Wyżywienie całodzienne w jadalni przygotowywane w kuchni schroniska.
opr. Roman Zadora
COTG PTTK i autorzy vademecum wyrażają zgodę na wszelkie powielanie zasobów Vademecum pod warunkiem przytoczenia źródła i autora.
|