Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK

Vademecum Górskie COTG PTTK

>> Regulamin << >> Jak zostać współautorem Vademecum <<

Treść hasła:

lub wybierz interesujacą cię literę

Śnieżnik schronisko:

Schronisko na Śnieżniku

Z historii turystyki

Należy przypuszczać, że szczyt Śnieżnika (1425 m n.p.m.) jak i jego okolice znane i penetrowane były już w XIV stuleciu przez poszukiwaczy surowców naturalnych. Jego kariera turystyczna zaczęła się jednak w połowie XVIII wieku. Ówczesny właściciel tamtejszej okolicy Michał hrabia Althann zbudował w lasach na stoku Śnieżnika dwa obiekty: budynek mieszkalny i stajnię. Dawały one schronienie pierwszym wędrowcom, ale niedługo. Na przełomie XVIII i XIX wieku były to już zapomniane rudery. Kolejny posiadacz włości, hrabia Magnis, postawił w miejscu dzisiejszego schroniska, w roku 1806, prymitywną fermę mleczną obsługiwaną przez autentycznych górali szwajcarskich. „Szwajcarka” od początku istnienia służyła za miejsce schronienia i odpoczynku turystom, którzy w coraz większej liczbie wędrowali na szczyt. Ruch ten wzmógł się znacznie po wykupieniu dóbr na północnych stokach Śnieżnika przez księżniczkę holenderską Mariannę Orańską w 1838 roku. Jej dobroczynna działalność miała pozytywny wpływ nie tylko na poziom życia okolicznej ludności, ale również na rozwój turystyki. Dzięki modernizacji i remontom istniejących szlaków komunikacyjnych i wybudowaniu szeregu nowych, znakomicie zwiększyły się możliwości dojazdu do gór. Z fundacji księżnej Marianny w 1871 roku, obok istniejących zabudowań hodowlanych, wybudowano już typowe schronisko turystyczne. Postawiony na wysokości 1218 metrów obiekt wzniesiony został w modnym wówczas stylu szwajcarsko-alpejskim również nazwany „Szwajcarką”.

Budynek posiadał pierwotnie 11 pokoi przeznaczonych dla turystów. Po kilku przebudowach zmierzających do zwiększenia funkcjonalności i pojemności pełni on swoje zadanie do dzisiaj. Rok później wyburzono pozostałości fermy Magnisa, a na ich miejscu postawiono dzisiejsze zabudowania gospodarcze schroniska.

Coraz liczniejsi turyści, pojawiający się na stokach Śnieżnika, wywołali zapotrzebowanie na fachową obsługę przewodnicką. Już od początku XIX wieku zaczynają działać w Sudetach Wschodnich przewodnicy turystyczni. Wędrówka piesza w tamtych czasach uważana była jednak za ostateczność. Poradnik podróżny z 1816 roku zamieszczał taką informację: najlepsza i zarazem najwygodniejsza droga na Śnieżnik prowadzi od Bystrzycy na Igliczną. Jeździec może ją przejechać na koniu, ale musi go wynająć w tamtejszej okolicy, ponieważ obce nie są przyzwyczajone do wspinania. Wchodzących na szczyt Śnieżnika turystów zaskakiwał i zaskakuje do dzisiaj jego niezwykły kształt. Płasko rozłożona powierzchnia gołoborza, pokryta warstwą gleby, budzi zdziwienie, ale jednocześnie uniemożliwia oglądanie panoramy z centralnego punktu. Wymaga to bowiem obejścia szczytu dookoła. Marianna Orańska już w 1838 roku planowała zbudowanie na nim tarasu lub wieży, który to pomysł został urzeczywistniony dopiero w 1899 roku. Powołany do życia 19 lat wcześniej Kłodzki Związek Górski, po czteroletnim okresie budowy, postawił na szczycie szczycie potężną, kamienną wieżę widokową. Miała 6 kondygnacji i 33,5 m wys. Zbudowano ją z miejscowego gnejsu i piaskowca w formie podwójnej baszty nawiązującej do architektury średniowiecznych budowli obronnych. W niższej baszcie mieściły się dolne kondygnacje klatki schodowej. Na jej dachu; na wys. 17,4 m znajdował się dolny taras widokowy, a na ostatniej

kondygnacji wyższej baszty, na poziomie ok. 30,0 m, była sala widokowa o 5 oknach, przekryta szklaną kopułą. Projektantem był arch. Henry z Wrocławia, a budowniczym Emil Giessner z Kłodzka. W sali widokowej umieszczono tablicę z objaśnieniami panoramy, była nawet luneta. Sali w wyższej baszcie nadano imię cesarza Fryderyka Wilhelma II i umieszczono w niej jego popiersie dłuta F. Thamma z Lądka Zdroju. Z czasem cała wieża otrzymała jego imię. Wieża cieszyła się ogromną popularnością, pomimo że wstęp na nią kosztował 20 fenigów, a w pocz. XX w. 40 fenigów. Początkowo klucz był w schronisku na hali. Wieżę jednak dewastowano i musiano zatrudnić

stałego dozorcę. Według danych szacunkowych, już w 1906 r. weszło na nią ok. 4200 turystów. Przy wieży wzniesiono budynek, w którym mieścił się bufet, w pocz. XX w. zamieniony w małe schronisko.

Dynamicznie rozwijający się ruch turystyczny w okolicach Śnieżnika spowodował konieczność rozbudowy schronu, a w 1912 roku budowę nowego schroniska niedaleko szczytu, po południowej stronie granicy. Przetrwało ono do lat 60. Wieża zachowała się nieco dłużej. Niekonserwowana dostatecznie, niszczona przez surowe warunki klimatyczne, musiała ulec uszkodzeniu. Aby nie stanowiła zagrożenia dla turystów, zburzono ją w dniu 11 października 1973 r.

Po wojnie

Po wojnie schronisko na Hali pod Śnieżnikiem początkowo stało puste, potem przejął je „Orbis”, nie uruchamiając go jednak. Dopiero w 1947 r. obiekt został przejęty przez Zarząd Schronisk Górskich Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, które w 1948 r. zainicjowało jego działalność zmieniając równocześnie nazwę ze „Szwajcarki” na schronisko „Na Śnieżniku”.

W 1950 r. obiekt stał się własnością PTTK. W połowie lat 50. były w nim 63 miejsca noclegowe, a dodatkowo ok. 20 miejsc w nie istniejącym obecnie Domku Myśliwskim. Schronisko było kilkakrotnie remontowane, ale były to drobne naprawy. Dopiero gdy jego kierownictwo objął znany wrocławski działacz turystyczny Zbigniew Fastnacht, rozpoczęto szerzej zakrojone prace remontowe

W ścianie schroniska umieszczona jest tablica upamiętniająca 75-lecie istnienia PTT. Została ona uroczyście wmurowana 22 października 1948 roku w ścianę wieży widokowej na szczycie. Po jej wysadzeniu w 1973 r. znalazła się w Starym Měste w Czechach, skąd dopiero w 1989 r. została sprowadzona staraniem członków Kłodzkiego Klubu Krajoznawczego PTTK i 20 sierpnia 1989 r. ponownie uroczyście odsłonięta w schronisku.

Obecnie

Jest to wspaniałe, pełne ciepła miejsce. Wieczorami śpiew i rozmowy wypełniają salę kominkową, kuchnia zaś serwuje przysmaki. Latem można posiedzieć przy ognisku, a dla odważnych i pragnących ochłody jest w pobliżu mały wypełniony górską wodą basen.

Schronisko oferuje swoim gościom posiłki przygotowane w schroniskowej kuchni oraz pokoje – dwa 2-osobowe, cztery 4-osobowe, dwa 6-osobowe, dwa 8-osobowe i jeden 10-osobowy.

Po wcześniejszym uzgodnieniu przyjmuje turystów ze zwierzętami.

W schronisku znajduje się kuchnia, czynna w godz. 8–20, oferująca całodzienne wyżywienie, z deserami i wypiekami własnej produkcji. Turysta znajdzie tu także bufet z napojami, słodyczami, pamiątkami oraz wydawnictwami turystycznymi. Niedaleko od obiektu znajduje się miejsce na rozpalenie ogniska z przygotowanymi miejscami do siedzenia. Do dyspozycji turystów są dwie duże sale z widokami na Kotlinę Kłodzką (przy dobrej pogodzie widać Śnieżkę) oraz jadalnia z kominkiem. Tutaj wieczorami siada się z gitarą, śpiewa i gawędzi do białego rana.

opr. COTG PTTK

Wykorzystane źródła:

B. Bogusławska, Góra wschodów i zachodów słońca, „Sudety” 2001, nr 4

A. Fastnacht-Stupnicka, Wspomnienie Zbigniewa Fastnachta (http://ksp.republika.pl/zbyszek.htm)

J. Grabowski, Historia zagospodarowania turystycznego Śnieżnika Kłodzkiego, „Kłodzkie Migawki Krajoznawcze”, Kłodzko, 4 czerwca 1988

T. Rzeczycki, Góry Polski, Katowice 2004

Słownik geografii turystycznej Sudetów t. 16, Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie. Pod red. M. Staffy, Warszawa 1993

Strony internetowe schroniska: www.wizytowka.gory.com.pl/na_sniezniku, www.sudety.info.pl/nasniezniku/

COTG PTTK i autorzy vademecum wyrażają zgodę na wszelkie powielanie zasobów Vademecum pod warunkiem przytoczenia źródła i autora.

Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK
31-010 Kraków,
ul. Jagiellońska 6
tel.: 12 422 28 40
e-mail: poczta@cotg.pttk.pl

Katalog Centralnej Biblioteki Górskiej PTTK