Schronisko położone jest na samym szczycie Lubonia, na wys. 1022 m n.p.m. Zbudowane częściowo z kamienia ciosanego (parter) oraz belek jodłowych (I piętro i poddasze), dach czterospadowy, kryty gontem. Budynek oryginalny w kształcie kwadratowej wieży, na każdej kondygnacji jedno pomieszczenie. Obiekt czynny cały rok. Posiada 10 miejsc noclegowych stałych (w jednej sali) oraz 10 dostawnych. Prowadzi bufet turystyczny oraz sprzedaż pamiątek, odznak i materiałów statutowych PTTK. Obiekt jest własnością Oddziału PTTK w Rabce, administruje nim Spółka z o.o. „Karpaty” PTTK Schroniska i Hotele z Nowego Sącza.

   Z Rabki (węzeł szlaków turystycznych):

- przystanek PKS - Rabka Zaryte - Luboń Wielki: szlak zielony ok. 2 1/2 godz.

- przełęcz między Banią i Grzebieniem - Rabka Zaryte - Luboń Wielki: szlak niebieski ok. 3 godz.

   Z Rabki Zarytego:

- Percią Borkowskiego: szlak żółty ok. 2 godz. (szlak tylko dla wprawnych turystów, nie nadaje się do schodzenia latem w czasie niepogody, porą zimową nie nadaje się w ogóle do przechodzenia)

   Ze stacji PKP Mszana Dolna:

- przełęcz Glisne - Luboń Wielki: szlak czerwony ok. 2 godz.

   Z przystanku PKP Raba Niżna:

- przełęcz Glisne - Luboń Wielki: szlak zielony, dalej czerwony ok. 2 1/2 godz.

   Znakowane połączenia z najbliższymi schroniskami PTTK:

- do schroniska PTTK na Starych Wierchach: za znakami niebieskimi lub żółtymi do Rabki Zarytego, dalej żółtym przez Olszówkę, Jasionów; ok. 4 1/2 godz.

- do bacówki PTTK na Maciejowej, jednym z wyżej podanych szlaków do Rabki, później szlak czerwony lub czarny; ok. 3 1/2 godz.

 

   Luboń Wielki (1022 m n.p.m.) leży w Beskidzie Wyspowym, jego wschodnie stoki stromo opadają do doliny Raby, od północy szczyt ten od sąsiedniego Szczebla (976 m n.p.m.) oddziela głęboka przełęcz Glisne (634 m n.p.m.). W stronę zachodnią od szczytu biegnie długi połogi grzbiet w stronę Jordanowa, z Małym Luboniem (870 m n.p.m.), poniżej którego przewija się szosa łącząca Kraków i Zakopane. W tym paśmie grzbietowym mijamy osiedle Krzysie i polanę Surówki, skąd w stronę południową roztacza się widok na pasmo Gorców i na Tatry, a na północny zachód na Zembalową i Klimas nad Pcimiem. Na północno wschodnim stoku Wielkiego Lubonia znajduje się rezerwat przyrodniczy o charakterze geologiczno-morfologicznym, który obejmuje gołoborze o pow. ok. 12 ha (poprowadzony jest tam szlak żółty - Perć Borkowskiego).

   Schronisko na szczycie Lubonia Wielkiego jest jedynym stałym obiektem turystycznym PTTK w Beskidzie Wyspowym.

   Dawniej roztaczała się stąd jedna z najpiękniejszych panoram na Gorce, Tatry i Beskid Wyspowy. Niestety las wyrósł i przesłonił część panoramy tak, że dziś możemy nacieszyć się widokiem na poszczególne szczyty Beskidu Wyspowego tylko w stronę wschodnią i północno-wschodnią. W 1961 r. stanął tuż obok schroniska kilkupiętrowy wieżowiec stacji przekaźnikowej TV, widoczny ze wszystkich otaczających Luboń Wielki wzniesień i dolin.

 

   Schronisko powstało dzięki Oddziałowi Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w Rabce, który rozpoczął starania latem 1929 r. poprzez ustalenie miejsca budowy, gromadzenie funduszy, załatwienie parceli i gromadzenie materiałów budowlanych jak drewno, kamień itp. Do akcji włączyli się solidarnie członkowie PTT, właściciele pensjonatów rabczańskich, proboszcz Rabki ks. kanonik Jan Surowiak, ówczesny prezes Oddziału PTT, rzemieślnicy. Z wydatną pomocą finansową przyszedł prof. Mieczysław Orłowicz, znany krajoznawca, a ówczesny delegat Ministerstwa Robót Publicznych. W czerwcu 1930 r. przystąpiono do budowy schroniska wg projektu prof. Stanisława Dunin-Borkowskiego oraz Jerzego Czoponowskiego, działaczy PTT.

   9 sierpnia 1931 r. odbyło się uroczyste oddanie obiektu do użytku turystów. Brało w nim udział ok. 3000 górali z całej okolicy, turyści i kuracjusze z Rabki. Otwarcia dokonał wspomniany prof. Mieczysław Orłowicz.

W czasie II wojny światowej mocno zalesiony masyw Lubonia stanowił dla partyzantki znakomity rejon dla sprawowania kontroli nad odcinkiem szosy Zakopane-Kraków, drogi z Mszany Dolnej do Lubnia oraz nad linią kolejową Chabówka-Nowy Sącz. Schronisko, w którym mieszkała w tym okresie Karolina Kaleciakowa z rodziną, było wykorzystywane także dla celów konspiracyjnych. Oddział partyzancki „Luboń”, mający na stokach Lubonia Wielkiego dobrze zamaskowany schron ziemny, przeprowadził stąd szereg akcji udanych akcji na okupanta, szczególnie w rejonie Rabki. Karolina Kaleciakowa w okresie pacyfikacji schronisk górskich na przełomie 1944/45 uratowała schronisko od zagłady. Z niemowlęciem na rękach stanęła przed starszym komendantem niemieckiej jednostki likwidacyjnej, prosząc o pozostawienie budynku stanowiącego jedyny dla jej rodziny dach nad głową, wręczając jednocześnie na poparcie swej prośby butelkę wódki. Niemcy wówczas odstąpili, ale później starali się budynek spalić pociskami od strony Zarytego, na szczęście bez rezultatu.

   Po wojnie schronisko prowadzili różni gospodarze. Godni wspomnienia są, nieżyjący już, małżonkowie Stanisława i Bolesław Bursztynowie, cieszący się wielką popularnością i szacunkiem wśród turystów, gazdowie na Luboniu przez 15 lat, oraz żyjąca do dziś Janina Skawiańczykowa z Zarytego.

   W 1971 r. na 40-lecie schroniska, nadano obiektowi imię inicjatora i budowniczego Stanisława Dunin-Borkowskiego, wmurowując jednocześnie tablicę pamiątkową na zewnętrznej ścianie budynku.

Jubileuszowe obchody, zarówno 40-lecia, 50-lecia w 1981 r. jak i 60-lecia w 1991 r., działacze PTTK z Rabki starali się organizować wiernie według scenariusza z uroczystości otwarcia schroniska 9 sierpnia 1931 r.

 

1. Eleonora Czoponowska 1 08 1931 do 31 10 1931

2. Anna Śmietana 1 11 1931 do 31 12 1932

3. Stanisław Borkowski 1 01 1933 do 3 02 1936

4. Karolina Kaleciak 4 02 1936 do 28 02 1953

5. Bolesław Bursztyn z żoną 1 03 1953 do 11 09 1956

6. Józef Kluczewski z żoną 12 09 1956 do 30 05 1958

7. Mieczysław Zabierowski 31 05 1958 do 14 10 1959

8. Bolesław Bursztyn z żoną 15 10 1959 do 14 05 1964

9. Józef Skawiańczyk z żoną 15 05 1964 do 15 12 1968

10. Janina Skawiańczyk 18 12 1968 do 20 05 1974

11. Antoni Kiersztyn 21 05 1974 do 29 10 1976

12. Piotr Tatar 29 10 1976 do 7 03 1978

13. Jacek Śliwa 7 03 1978 do 15 03 1979

14. Stanisław Jagieła z żoną 15 03 1979 do 31 08 1983

15. Adam Nodzyński z żoną Hanną 1 09 1983 do 24 06 1987

16. Cezary Woźniak 24 06 1987 do 18 03 1991

17. Rafał Śmiech (Dymanowski) 18 03 1991 do 31 07 1994

18. Tadeusz Pietrzak 1 08 1994 do 31 08 1999

19. Krzysztof Knofliczek 1 09 1999 do (2006 nadal)

 

 

 

1. A. Matuszczyk: Przewodnik Beskid Wyspowy (cz. zachodnia), „Kraj” 1986

2. mapa: Beskid Wyspowy 1:75000 PPWK im. E. Romera, S.A. Warszawa-Wrocław 1999

3. mapa: Beskid Makowski 1:75000 PPWK im. E. Romera, S.A. Warszawa-Wrocław 1998

4. A. Matuszczyk, E. Trybowska: Przewodnik Rabka i okolice, wyd. III, Oddz. PTTK Rabka 2001