Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK

Vademecum Górskie COTG PTTK

>> Regulamin << >> Jak zostać współautorem Vademecum <<

Treść hasła:

lub wybierz interesujacą cię literę

Rawka Mała schronisko:

Bacówka PTTK pod Małą Rawką

Bacówka „Pod Małą Rawką”, wybudowana jest w południowej części Wierchu Wyżniańskiego, części wsi Berehy Górne, należącej dzisiaj do sołectwa Ustrzyki Górne. Z dawnej zabudowy wiejskiej pozostało tylko kilka piwnic i starych podmurówek.

Przed II wojną światową były to tereny rolne, samodzielnej wówczas wsi Berehy Górne. Wierch Wiszniański to używana kiedyś inna nazwa Wierchu Wyżniańskiego. Pierwsza wzmianka o Berehach Górnych pochodzi z 1580 roku, wieś należała wtedy do dóbr sobieńskich Kmitów, którzy lokowali ją na – powszechnie tutaj stosowanym – prawie wołoskim. Wieś zamieszkiwała grupa Rusinów karpackich, nazywana Bojkami. Wg spisu z 1921 roku we wsi mieszkało 497 grekokatolików, 2 osoby wyznania rzymskokatolickiego i 28 wyznawców religii mojżeszowej, razem 527 osób. Podział narodowościowy wg tego samego spisu przedstawiał się następująco: narodowość rusińską podało 445 osób, 82 osoby podało narodowość polską, razem 527 osób. Cała wieś została wywieziona w 1946 roku do ówczesnego Związku Radzieckiego.

Budowę bacówki pod Małą Rawką rozpoczęto dnia 7 października 1975 roku, kiedy to wytyczono miejsce pod przyszły budynek, natomiast pierwsze roboty budowlane wykonano 15 października 1976 roku. Wszystkie prace budowlane, od początku do końca, prowadził Zakład Remontowo-Budowlany PTTK z Sanoka. Budowa bacówki opóźniała się ze względu na bardzo srogie zimy z 1977/78, i 1978/79 roku. Również lato 1978 roku było w Bieszczadach bardzo chłodne. Ostatecznie oddanie bacówki do użytku nastąpiło 29 listopada 1979 roku. Przy budowie bacówki szczególnie ofiarną pracą wyróżnili się: Franciszek Niemiec dyrektor ZRB PTTK w Sanoku, kierownik budowy Mazurkiewicz oraz dyrektor ZOT PTTK w Sanoku Marta Skiba.

Obecnie

Schronisko dysponuje 25 miejscami noclegowymi w pokojach dwu- i kilkuosobowych, prowadzi bufet turystyczny, jak również sprzedaż znaczków pocztowych i pamiątek. W budynku znajduje się stylowa jadalnia i kuchnia turystyczna. Częstym gościem w bacówce był Władysław Nadopta – „Majster Bieda”, jak śpiewał o nim Wociech Bellon, założyciel i lider Wolnej Grupy Bukowina. Życie Władysława Nadopty, jednego z „zakapiorów bieszczadzkich”, bardzo interesująco opisuje Andrzej Potocki w swojej książce Majster Bieda czyli Zakapiory Bieszczadzkie.

W latach 1998–2003 Bieszczadzkie Schroniska i Hotele PTTK Spółka z o.o. w Sanoku, realizując program „zmniejszenie uciążliwości obiektów na Bieszczadzki Park Narodowy”, wykonała:

oczyszczalnię ścieków typu BIO-SAM/X 5 m² wraz z kolektorem sanitarnym dł. 600 m odprowadzającym oczyszczone ścieki do potoku bez nazwy (zlewnia potoku Prowcza), za kwotę 263,0 tys. zł.

Termorenowację obiektu polegającą na wymianie stolarki okiennej i drzwiowej, dociepleniu ścian, stropu i dachu budynku oraz montaż 26 m2 kolektorów słonecznych do ogrzewania wody za kwotę 276,0 tys. zł.

Wymianę instalacji c.o. oraz kotła węglowego na kocioł opalany gazem drzewnym typ Wigas za kwotę 22,0 tys. zł.

Przy współudziale Gminy Lutowiska zmodernizowano 990 m. drogi dojazdowej do schroniska (udział PTTK 31,0 tys. zł.).

Gospodarze

1. Alina Skiba

2. Eugeniusz Marek, znany jako „Rzepa”

3. Robert Żechowski

4. Marek Siekierski

5. Andrzej Pietrzykowski

6. Ewa i Robert Żechowscy

7. Patrycja Kamińska i Michał Klażyński

Opis krajoznawczy i atrakcje turystyczne

Bacówka jest położona na wysokości 930 m. w pobliżu Wyżniańskiego Wierchu (913 m.), na grzbiecie łączącym masyw Wiekiej Rawki z masywem Połoniny Caryńskiej. Ze wspomnianego Wyżniańskiego Wierchu roztacza się rozległa panorama na Połoninę Caryńską i Wetlińską, Wielką Rawkę, oraz jeden z najładniejszych widoków na Tarnicę, Halicz, Bukowe Berdo, Krzemień oraz na Bieszczady Wschodnie z najwyższym szczytem Bieszczadów – Pikujem. Tereny wokół bacówki leżą na terenie Bieszczadzkiego Parku Narodowego, dlatego wszystkie wycieczki są dopuszczalne jedynie po wyznakowanych szlakach turystycznych.

Na stokach Połoniny Caryńskiej, około 150 metrów od skrzyżowania dróg, przy czerwonym szlaku, zachowały się resztki cmentarza o wymiarach 140 m na 50 m, jednego z nielicznych w Bieszczadach, gdzie można zobaczyć kilkanaście nagrobków z piaskowca, wykonanych przez mieszkańca Berehów, kamieniarza Hrycia Buchwaka. Jest również nagrobek wykonany przez tegoż kamieniarza dla samego siebie, o czym informuje stosowny napis. Sam cmentarz był odnawiany społecznie, podczas obozów organizowanych przez Społeczną Komisję Opieki nad Zabytkami Sztuki Cerkiewnej przy Zarządzie Głównym Towarzystwa Opieki nad Zabytkami w Warszawie w 1989 roku i w 1994 roku, natomiast w 1993 roku pracownicy Bieszczadzkiego Parku Narodowego ogrodzili cmentarz żerdziami.

Ciekawostki przyrodnicze i krajoznawcze w pobliżu schroniska

przykład „buczyny krzywulcowej” (procesy karłowacenia buka) wraz z ciekawymi subalpejskimi zbiorowiskami jarzębiny w szczytowych partiach Małej Rawki (przy zielonym szlaku),
rozległe panoramy z Wyżniańskiego Wierchu, Wielkiej Rawki i Połoniny Caryńskiej,
zbieg trzech granic: polskiej, słowackiej i ukraińskiej na szczycie Kremenarosa,
typowe dla Bieszczad połoniny na Małej i Wielkiej Rawce oraz Połoninie Caryńskiej,
grechoty skalne (gołoborza) na Połoninie Caryńskiej,
buczyna karpacka w masywie Połoniny Caryńskiej i masywie Wielkiej Rawki,
ścieżka przyrodnicza „Połonina Caryńska”, której symbolem jest buk zwyczajny, wyznaczona na trasie: Przełęcz Wyżniańska – Połonina Caryńska, dalej ścieżka prowadzi szlakiem czerwonym do Ustrzyk Górnych lub również czerwonym szlakiem, ale w stronę przeciwną, do Berehów Górnych,
ścieżka przyrodnicza „Wielka Rawka”, której symbolem jest jarzębina, wyznaczona na trasie: Ustrzyki Górne – Wielka Rawka (szlak niebieski) – Mała Rawka (szlak żółty) – Bacówka „Pod Małą Rawką” – Przełęcz Wyżniańska (szlak zielony).

opr. na podstawie materiałów

Spółki PTTK „Bieszczadzkie Schroniska i Hotele”

i Oddziału PTTK im. M. Rachwała w Rzeszowie

Literatura:

Bieszczady. Słownik historyczno-krajoznawczy. Część I Gmina Lutowiska, Ustrzyki Górne – Warszawa 1995

Bieszczady. Słownik historyczno-krajoznawczy. Część II Gmina Cisna Warszawa 1995

E. Moskała, Bacówka PTTK schroniskiem turystyki kwalifikowanej, „Wierchy” 45: 1976, s. 171–182

E. Moskała, Schroniska PTTK w Karpatach Polskich Warszawa – Kraków 1980

P. Luboński, Bieszczady. Przewodnik Pruszków 1998

A. Potocki, Majster Bieda czyli Bieszczadzkie Zakapiory Rzeszów 2004

G. Holly, B. Szary, Ścieżka przyrodnicza Wielka Rawka, Ustrzyki Dolne 2002

S. Kucharzyk, R. Prędki, Ścieżka przyrodnicza Połonina Caryńska, Ustrzyki Dolne 2000

COTG PTTK i autorzy vademecum wyrażają zgodę na wszelkie powielanie zasobów Vademecum pod warunkiem przytoczenia źródła.

Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK
31-010 Kraków,
ul. Jagiellońska 6
tel.: 12 422 28 40
e-mail: poczta@cotg.pttk.pl

Katalog Centralnej Biblioteki Górskiej PTTK