Tego jeszcze nie było. Na razie wydaliśmy pierwszy numer kolorowy, mamy nadzieję, że następne też będą miały kolorowe strony. Może nie wszystkie, ale na początek chcielibyśmy chociaż pierwszą i ostatnią. To zależy, jak nietrudno zgadnąć, od spraw finansowych. Ten pierwszy numer wyceniliśmy na 3,00 zł za sztukę - jest to dwa razy drożej, niż dotychczasowe czarno-białe egzemplarze. Jeśli sprzedaż pójdzie tak jak zakładamy, spróbujemy dalej. Jeśli nie, no cóż, na Gazecie nie zarabiamy, ale i nie możemy za dużo dokładać. Takie czasy. Dodatkowe dwie kolorowe strony spowodują oczywiście mniejszy wzrost ceny a pozwolą publikować ciekawe górskie fotografie.
Jesteśmy ciekawi zdania czytelników na ten temat.

Zgodnie z obietnicą złożoną wszystkim polskim turystom, niniejszy numer "Gazety Górskiej" poświęcamy wizerunkowi polskich turystów którzy wzięli udział w "Spotkaniu na szczytach" 14 września br. Spotkanie, przypomnijmy, zorganizowały Oddziały PTTK w całej Polsce z okazji ROKU GÓR. Według ewidencji prowadzonej na użytek próby ustanowienia rekordu Guinnessa w kategorii Jednoczesny pobyt na wycieczce górskiej udokumentowano udział 9320 osób. Faktycznie uczestników było trochę więcej - według meldunków telefonicznych zanotowaliśmu udział 10547 osób. Niestety nie wszyscy odnajdą się na fotografiach. Do redakcji przysłano fotografie z 67 szczytów (niejednokrotnie po kilka), natomiast 14 września zdobyto łącznie 81 szczytów i wzniesień, stąd z 14 szczytów nie ma dokumentacji fotograficznej.
W podpisach pod zdjęciami wykorzystano fragmenty sprawozdań złożonych przez organizatorów poszczególnych spotkań oraz notatki prasowe, jakie ukazały się w prasie lokalnej po imprezie. Podaliśmy również nazwiska autorów fotografii, którzy podpisali swoje zdjęcia.

Redakcja

Udział PTTK w obchodach Międzynarodowego Roku Gór

1. Informacje ogólne

Już w 1998 r. Organizacja Narodów Zjednoczonych ogłosiła rok 2002 Międzynarodowym Rokiem Gór, wzywając państwa członkowskie do podejmowania różnorodnych działań na rzecz zrównoważonego rozwoju obszarów górskich całego świata. Wszyscy jesteśmy ludźmi gór (We are all mountain people) - brzmiało (z pewną być może przesadą) przesłanie Roku. Było rzeczą oczywistą, że PTTK, szczycące się długoletnimi tradycjami, niekwestionowanym dorobkiem i wielokierunkową działalnością na rzecz poznania i ochrony gór, jest w szczególny sposób predystynowane do spełnienia znaczącej roli w tym wydarzeniu. Z apelem w tej sprawie wystąpił już w lecie 2001 r. na łamach "Gościńca" wiceprezes ZG, przewodniczący KTG Marek Staffa, zaś obradujący we wrześniu 2001 r. w Warszawie XV Walny Zjazd PTTK podjął specjalną uchwałę w sprawie Międzynarodowego Roku Gór. Program przedsięwzięć i imprez PTTK został przyjęty przez KomisjęTurystyki Górskiej ZG oraz zaakceptowany przez Prezydium i Plenum ZG.
W skali kraju utworzony został Krajowy Komitet Obchodów Międzynarodowego Roku Gór pod przewodnictwem Ministra Spraw Zagranicznych Włodzimierza Cimoszewicza, z udziałem kilkunastu osób ze sfer nauki i ekologii; wśród nich znalazł się dr Piotr Dąbrowski, przedstawiciel PTTK w Radzie Pienińskiego Parku Narodowego. Podjęte w marcu b.r. ze strony PTTK próby nawiązania kontaktu i współpracy z tym komitetem (w tym propozycja wymiany informacji i zawartości stron internetowych) nie spotkały się z żadnym odzewem. Skierowane w lipcu b.r. pismo do dr W.Cimoszewicza, deklarujące ponownie gotowość naszej współpracy, zwracające uwagę na brak odzewu społecznego i medialnego haseł Roku Gór oraz wytykające żenujące błędy na stronie internetowej Krajowego Komitetu spotkało się ze zdawkową odpowiedzią p.o. z-cy dyrektora sekretariatu ministra, zaś jego jedynym widocznym efektem było zniknięcie na okres 3 miesięcy z Internetu krytykowanej przez nas strony.
W PTTK nie powoływano komitetu organizacyjnego; sprawy MRG były przedmiotem zain- teresowania Prezydium Zarządu Głównego oraz Komisji Turystyki Górskiej ZG PTTK. Rolę organizatora i inspiratora działań związanych z Rokiem pełnił Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK w Krakowie, zaś funkcję koordynatora ds. Roku Gór powierzono dyrektorowi Ośrodka Zbigniewowi Kreskowi. Znaczny udział w pracach organizacyjnych brał osobiście Sekretarz Generalny ZG PTTK Andrzej Gordon. Bezpośrednimi organizatorami imprez składających się na dwa główne ogólnopolskie zamierzenia PTTK (Pierwsze równoczesne przejście szlaku głównego oraz Spotkania na szczytach) były oddziały PTTK.

2. Informacja i promocja

Wiele uwagi poświęcono działaniom informacyjnym i promocyjnym. Podstawowym źródłem informacji o MRG były pisma PTTK: Gazeta Górska i Gościniec, w których publikowano artykuły oraz dokumenty organizacyjne. Pozyskano współpracę mediów ogólnopolskich, w tym TV i Polskiego Radia; najlepsze efekty dała współpraca z Programem I PR oraz TVP 3 Kraków. Sporo miejsca naszym działaniom poświęciły także media lokalne. Na zainteresowanie mediów wpłynął z pewnością fakt, iż dwie główne imprezy centralne postanowiono połączyć z próbą ustanowienia rekordu Guinessa.
Z ONZ-towskiej strony internetowej Roku Gór pobrano logo IYM uzyskując zgodę na jego wykorzystanie w celach niekomercyjnych, które - z polskim napisem - służyło celom promocyjno-informacyjnym. Logo to udostępniono zainteresowanym jednostkom PTTK oraz umieszczano na korespondencji wysyłanej z COTG PTTK i na wszystkich materiałach informacyjno-promocyjnych. Wydano barwny plakat w nakładzie 1500 egz. (jako wkładkę do Gazety Górskiej i Gościńca oraz rozprowadzany innymi drogami), dwa foldery propagujące główne imprezy centralne (na jednym z nich umieszczono informację o działalności PTTK w górach, na drugim profil podłużny przejścia oraz apel o sprzątanie szlaków) w nakładzie łącznym 6000 egz., odznaki w nakładzie 12 000 egz., 11 000 certyfikatów udziału w imprezach, 6000 nalepek, 780 koszulek i 750 czapeczek z logo MRG. Wszystkie te materiały na zamówienie oddziałów rozprowadzano pocztą z biura COTG w Krakowie.
Na stronie internetowej COTG PTTK umieszczono podstronę poświęconą MRG, z informacją o hasłach Roku Gór oraz planowanych i odbytych imprezach. Mimo dokonanych uzgodnień, informacje o działaniach PTTK nie znalazły się na stronie internetowej Krajowego Komitetu Obchodów.

Imprezy centralne

Pierwsze Równoczesne Przejście Głównego Szlaku Górskiego Świeradów Zdrój - Wołosate - Świeradów Zdrój odbyło się 25 maja 2002 r. W dniu tym 4 941 turystów wędrowało na podzielonym na 65 odcinków etapowych Głównym Szlaku Górskim od sudeckiego Świeradowa Zdroju po Halicz i Wołosate w Bieszczadach. Organizatorami przejść poszczególnych odcinków były 24 oddziały PTTK działające na obszarze, przez który przebiega szlak główny. Frekwencja była zróżnicowana: największą - 422 osoby zanotowano na odcinku od Czarnowa do Lubawki w Sudetach, 354 osoby wędrowały w Beskidzie Niskim od Kątów do Hyrowej, 331 osób na trasie Hala Krupowa - Jordanów (były odcinki, na których szło zaledwie kilka osób, ciągłość przejścia została jednak zachowana). Wędrowano indywidualnie, w małych grupach rodzinnych i towarzyskich, ale także w dużych grupach wycieczkowych zorganizowanych przez zakłady pracy, szkoły, oddziały, koła i kluby PTTK. Wszyscy uczestnicy przejścia otrzymali imienne certyfikaty i punkty do GOT oraz - za niewielką odpłatnością odznaki metalowe i z tworzywa sztucznego. Łączna długość przejścia wyniosła 868 km, zaś suma podejść na całej trasie była równa 2,5 krotnej wysokości Mount Everestu!
W tym samym czasie, 25 maja, ponad 500 osób wędrowało przez Góry Świętokrzyskie, biorąc udział w imprezie zorganizowanej przez Oddział Świętokrzyski PTTK w Kielcach, 250 uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych wędrowało w okolicach Istebnej w Beskidzie Śląskim na rajdzie "Szlakami Jerzego Kukuczki", 600 uczestników dorocznego Wiosennego Rajdu Oddziału Tarnowskiego PTTK przeszło kilkudniowe trasy w Beskidzie Śląskim i Żywieckim - to tylko największe z imprez, jakie zorganizowano 25 maja. Szacujemy, że pod hasłami MRG wędrowało w tym dniu po polskich górach co najmniej 8 tysięcy turystów; takiego oddźwięku organizatorzy z pewnością się nie spodziewali.
Po zebraniu szczegółowej dokumentacji przejścia (listy imienne uczestników itp.) sprawozdanie z imprezy wysłano do Biura Rekordu Guinessa w Londynie jako zgłoszenie próby ustanowienia rekordu w kategorii "Najwięcej turystów na najdłuższym szlaku". Rekord został uznany i umieszczony w polskim wydaniu Księgi Rekordów Guinessa 2003 (str. 36).

Spotkania na szczytach

Druga z zaplanowanych imprez centralnych odbyła się 14 września. Jej założeniem było zorganizowanie w tym dniu przez oddziały PTTK w całym kraju wycieczki na dowolnie wybrany szczyt lub najwyższe wzniesienie na swoim obszarze działania. W efekcie na szlaki turystyczne wyszło w całym kraju ponad 10 000 turystów, odwiedzono 108 szczytów i wzniesień od Góry Słowiańskich Bogów o wysokości 52 m n.p.m. w okolicach Szczecina po najwyższy szczyt Polski - Rysy (2449 m n.p.m.) w Tatrach. Organizatorami imprez były oddziały PTTK w liczbie 93, a także kilka kół i klubów.
Pomimo nienajlepszej pogody, zwłaszcza w północnej i centralnej części kraju, imprezę należy uznać za udaną. Znakomita większość organizowanych w tym dniu imprez połączona była z krajoznawstwem i sprzątaniem szlaków. Częstokroć zorganizowana impreza przekraczała PTTK-owskie ramy; tak było n.p. w legnickim oddziale PTTK, gdzie w spotkaniu na najwyższym punkcie Wału Okmiańskiego (273 m n.p.m.) brali udział przedstawiciele władz starostwa i gminy, zaś w jego trakcie ustawiono granitowy głaz z wyrytą datą 14.09.2002 r. upamiętniającą nadanie wzniesieniu z okazji MRG nazwy Piaskowe Wzgórze. Najliczniej zgromadzono się na Kopie Biskupiej (889 m n.p.m.) w Górach Opawskich, gdzie spotkali się turyści z Prudnika, Pleszewa, Opola, Głuchołaz i Gliwic oraz sporo turystów czeskich. W obecności ok. 700 osób, o godz. 12.00 Gwardia Cesarska ze Zlatych Hor w historycznych mundurach oddała salwę honorową dla uczczenia MRG. Korzystając z turystycznego przejścia granicznego uczestnicy imprezy przeszli do Zlatych Hor, gdzie zwiedzali miasto, muzeum a także wzięli udział w festiwalu piwnym w ośrodku Bohemia. 500 osób zebrało się na szczycie Łysicy w Górach świętokrzyskich, wśród nich członkowie honorowi PTTK oraz prezes ZG Janusz Zdebski. Wielu imprezom, szczególnie tam, gdzie pozwalała na to pogoda, towarzyszył nastrój zabawy - pikniku; tak było n.p. na Wzgórzu Chełmskim k/Kalisza na imprezie zorganizowanej przez Oddział Zakładowy PTTK. 50-osobowa grupa z Oddziału PTTK w Pabianicach, po zdobyciu wzniesienia o nazwie Fajne Ryba (346 m n.p.m.) przybyli późnym popołudniem do Krakowa, gdzie zwiedzili Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej i spotkali się z jego dyrektorem.
Podobnie jak na majowym przejściu szlaku głównego, wszyscy uczestnicy "Spotkań" otrzymali imienne certyfikaty udziału, odznaki oraz mogli nabyć koszulki i czapki z logo MRG. Na wszystkich spotkaniach wykonano zbiorowe zdjęcia uczestników; publikujemy je w specjalnym wydaniu Gazety Górskiej jako "Portret turystów polskich A.D.2002". Telefoniczne meldunki ze zdobytych szczytów przyjmowano przez cały dzień w COTG PTTK w Krakowie. W o wiele większym stopniu niż w maju, imprezie wrześniowej towarzyszyły media: głownie prasa, ale także regionalne stacje radiowe i telewizyjne.
"Spotkania na szczytach" także zgłoszone zostały do biura Rekordów Guinessa; wszystko wskazuje na to, że i ten rekord zostanie uznany i wpisany do następnego wydania Księgi Rekordów.

4. Inne imprezy i i inicjatywy PTTK w Międzynarodowym Roku Gór.

Seminaria, sympozja, wystawy, konkursy

W marcu w Suchej Beskidzkiej odbyło się seminarium na temat Aktualny stan i zadania przewodnictwa górskiego, zorganizowane przez Oddział Akademicki PTTK w Krakowie przy współudziale Komisji Przewodnickiej ZG PTTK, z udziałem kilkudziesięciu osób ze środowisk przewodnictwa górskiego, GOPR, parków narodowych oraz środowiska naukowego. Również Oddział Akademicki PTTK w Krakowie przy współudziale Naturfreunde International był organizatorem międzynarodowego seminarium na temat Interpretacja dziedzictwa gór (Interpreting our mountain heritage), które odbyło się w Zakopanem w pierwszych dniach listopada z udziałem ok. 25 osób z 12 krajów.
Tradycyjne górskie sympozjum organizowane przez KTG ZG PTTK w Krakowie w pierwszą sobotę grudnia b.r. również odbywało się pod hasłami MRG, zaś jego przesłanie brzmiało: Góry - udostępniać, aby chronić? Sympozjum towarzyszyła wystawa fotograficzna "Granie i Połoniny", zorganizowana wspólnie z Komisją Fotografii Krajoznawczej ZG PTTK i Centrum Fotografii Krajoznawczej PTTK.
Komisja Fotografii Krajoznawczej ZG i Centrum Fotografii Krajoznawczej PTTK zorganizowały w hallu ZG PTTK w Warszawie przy ul. Senatorskiej wystawę fotograficzną "Granie i połoniny", na której eksponowano prace instruktorów fotografii krajoznawczej PTTK nadesłane z okazji MRG. Wernisaż wystawy odbył się 5 września. 7 wystaw fotograficznych eksponowanych było w galerii wystawowej COTG PTTK w Krakowie, a to: Beskidzkie kościółki U.Ormickiej, Wyspy Kurylskie W.Bielańskiego, Parki Narodowe USA L.Jaskiernego, Słoweński Kras W.Biedrzyckiego, Bukowina Tatrzańska M.Haładysza, Góry Opawskie T.Rzeczyckiego, Bukowina Maramaroska N.Figiel.
Komisja Działalności w Miejscu Zamieszkania z okazji Roku Gór ogłosiła konkurs pod tytułem "Rodzinna Wędrówka Górska". Konkurs polegał na przedstawieniu w formie plastycznej wędrówki górskiej odbytej w Międzynarodowym Roku Gór. Na konkurs wpłynęła rekordowa liczba 477 prac, z których 11 najlepszych nagrodzono w kilku kategoriach wiekowych. Kilkadziesiąt prac będzie prezentowanych na pokonkursowej wystawie w hallu budynku ZG PTTK przy ul.Senatorskiej w grudniu b.r.

Imprezy środowiskowe i oddziałowe

Hasła MRG patronowały m.in. V Rodzinnemu Rajdowi Górskiemu Wojska Polskiego "Tatry 2002" zorganizowanemu w sierpniu przez Oddział Wojskowy PTTK w Krakowie. Na rozpoczęciu Rajdu w formie pikniku turystycznego na stadionie biatlonowym w Kirach, staraniem COTG zorganizowano pokaz ratownictwa górskiego oraz konkurs wiedzy o górach z nagrodami, zaś elementem dekoracji stadionu było logo MRG.
Nie sposób podać ile imprez zorganizowały pod hasłami MRG oddziały, koła i kluby PTTK, gdyż większość z nich nie była przez nas ewidencjonowana. Kilka największych z nich można wymienić przykładowo:
- Wiosenny Rajd O/PTTK Ziemi Tarnowskiej w Beskidzie Żywieckim i Śląskim - 600 osób;
- Rajd Młodzieży Szkolnej w Górach Ś-tokrzyskich Oddziału PTTK w Kielcach - 500 osób;
- Zlot Turystów Górskich O/PTTK w Żywcu z udziałem turystów słowackich - 450 osób;
- XXXI Centralny Zlot Turystów Wojskowych w Beskidzie Niskim - 250 osób;
- Rajd z okazji Światowego Dnia Turystyki O/PTTK Bielsko-Biała - 200 osób;
- Rajd "Szlakami Jerzego Kukuczki" w Istebnej i okolicach O/PTTK w Wiśle - 250 osób.

5. Spotkanie organizacji turystycznych na Równicy

Prawdziwie międzynarodowym akcentem Międzynarodowego Roku Gór było spotkanie PTTK z Klubem Czeskich Turystów i Klubem Słowackich Turystów odbyte z naszej inicjatywy 29 czerwca w schronisku na Równicy. Przedmiotem dyskusji były sprawy związane z zacieśnieniem współpracy naszych towarzystw, opracowaniem wspólnej koncepcji zagospodarowania turystycznego górskich terenów przygranicznych, podejmowanie i popieranie wspólnych inicjatyw oraz rozważenie stosowania wzajemnych rabatów w obiektach turystycznych. Owocem spotkania było wydanie specjalnego oświadczenia oraz porozumienia, podpisanego w imieniu PTTK przez prezesa Janusza Zdebskiego, w imieniu Klubu Czeskich Turystów przez Jana Babniča oraz w imieniu Klubu Słowackich Turystów przez Miroslava Herchla. Z podziwem i nie bez zazdrości nasi przyjaciele z Czech i Słowacji oglądali wystawę dokumentów ze zbiorów centralnego archiwum górskiego COTG, ilustrujących kilkudziesięcioletnią historię naszej współpracy.

6. Instytucje współdziałające, współorganizatorzy, sponsorzy

Głównymi instytucjami współdziałającymi oraz wspierającymi finansowo nasze poczynania były: Ministerstwo Gospodarki odnośnie "Spotkania na szczytach" oraz Polska Organizacja Turystyczna odnośnie Pierwszego Równoczesnego Przejścia Głównego Szlaku Górskiego. Patronat medialny przyjęły Telewizja Polska S.A. oraz Polskie Radio S.A., przy czym największą aktywność wykazywały regionalne ośrodki i placówki TV i radia. Wiele oddziałów pozyskało współpracę lokalnych samorządów i mediów regionalnych.

7. Wnioski końcowe i próba oceny

Koordynator d/s. Międzynarodowego
Roku Gór ZG PTTK
Zbigniew Kresek

Kraków, 6 listopada 2002 r.